Tuesday, September 7, 2010

သတၳဳဗိမၺ သုတၱန္ တရားေတာ္



သတၳဳဗိမၺ သုတၱန္ တရားေတာ္




(ဗုဒၶဆင္းထု ကိုးကြယ္မႈႏွင့္ပတ္သက္၍ အက်ဳိးဖလအာနိသံသကို မဟာစႏၵသူရိယ မင္းၾကီးႏွင့္ ဓညတီ တိုင္းသူၿပည္သား လူအမ်ား႐ို႕အား ၿမတ္စြာဘုရားသွ်င္ ေဟာၾကားေတာ္မူခေရ သတၳဳဗိမၺသုတၱန္တရားေတာ္)

နေမာ တႆ ဘဂဝေတာ အရဟေတာ သမၼာသမၺဳဒၶႆ ေသာဘဂဝါ ဓညဝတီရ႒ံ စႏၵသူရိယရာဇာနံ အာရဗၻ၊ ဣဒံသတၳဳ ဗိမၺသုတၱံကေထသိ။

ဒသဗေလာ၊ အားေတာ္ဆယ္ပါးႏွင့္ ၿပည့္စံုေတာ္မူထေသာ။ မာရဇိေနာ၊ မာရ္စစ္သည္အေပါင္း႐ို႕ကို ေအာင္ၿမင္ၿခင္း ဟိေတာ္မူထေသာ။ အတုေလာ၊ သီလအစဟိေသာ ဂုဏ္ေတာ္႐ို႕ၿဖင့္ တစံုတစ္ေယာက္ေသာသူႏွင့္ တူမွ်ေတာ္မမူထေသာ။ သမၼာသမၺဳေဒၶါ၊ သစၥာပါးၿမတ္တရားကို ပိုင္းၿခားထင္ထင္ သိၿမင္ေတာ္မူထေသာ။ ေသာဘဂဝါ၊ သံုးေလာကထြဋ္ထား ထိုၿမတ္စြာဘုရားသည္။ ဓညဝတီရ႒ံ။ ဓညဝတီတိုင္းၾကီးသို႔။ အာဂႏ႖ာ၊ ၾကြလာေတာ္မူၿပီး၍။ စႏၵသူရိယရာဇာနံ၊ မဟာစႏၵသူရိယအမည္ဟိေသာ မင္းၾကီးကို။ အာရမၺ၊ အေၾကာင္းၿပဳ၍။ ဣမံ၊ ဤသတၳဳဗိမၺသုတ္ေတာ္ကို။ ကေထသိ၊ ေဟာၾကားၿမြက္ေဖာ္ မိန္႔ဟေတာ္မူခပါလီသတည္း။

၁။ ။ ေဒဝေလာေက မႏုေႆစ၊ အပရာ ပရေစတနာ၊
အာစိကၡေမ မဟာဝီရ၊ ေသာတုမိစၦာမိ တံဂုဏံ။

မဟာဝီရ၊ ၾကီးေသာလံု႔လဟိေတာ္မူထေသာ ၿမတ္စြာဘုရား။ ေဒဝေလာေကစ၊ နတ္႐ြာေၿခာက္ထပ္ အထက္အရပ္၌ လည္းေကာင္း။ မႏုေႆစ၊ လူမ်ားေပ်ာ္ရာ ေအာက္ရပ္႐ြာ၌ လည္းေကာင္း။ အပရာ ပရေစတနာ၊ အဆက္ဆက္ေသာ ေစတနာ၏ အက်ဳိး႐ို႕ကို။ ေမ-မမ၊ စႏၵသူရိ နာမတြင္ေခၚ ဘုရားတပည့္ေတာ္အား။ အာစိကၡ၊ ေဟာၾကားေတာ္မူပါေလာ။ တံဂုဏံ၊ ထို႐ုပ္ပြားေတာ္ကို ကိုးကြယ္ပူေဇာ္ရေသာ အက်ဳိးဖလ အာနိသံသကို။ အဟံ၊ မဟာစႏၵသူရိယ နာမတြင္ေခၚ ဘုရားတပည့္ေတာ္သည္။ ေသာတံု၊ နာၾကားမွတ္သားအံ့ေသာငွါ။ ဣစၧာမိ၊ အလိုဟိလွပါ၏ အသွ်င္ဘုရား။

၂။ ။ ေသာတႆ ဝစနံ သုတြာ၊ ဘဂဝါဧတမၿဗဝီ၊
သာဓု သာဓု မဟာရာဇ၊ တမတၱံပုစၧ တံတယာ။

ေသာဘဂဝါ၊ ထိုသံုးလူထိပ္တင္ ဘုရားသွ်င္သည္။ တႆ၊ ထိုမဟာစႏၵသူရိနာမ မည္တြင္ ဘဝသွ်င္မင္းၾတား၏။ ဝစနံ၊ ေတာင္းပန္ေလွ်ာက္ထားေသာ စကားကို။ သုတြာ၊ ေ႐ႊနားေတာ္ၿမတ္ ၾကားတံုလတ္၍။ မဟာရာဇ၊ ရခိုင္ဘုရင္ ဘဝသွ်င္မင္းၿမတ္ေလာကနတ္။ သာဓု သာဓု၊ ေကာင္းလီစြ ေကာင္းလီစြ။ တယာ၊ မဟာစႏၵသူရိယ နာမမည္တြင္ သင္ဘဝသွ်င္သည္။ ပစၧိတံ၊ မိန္းအပ္ေသာ။ တံမတၴံ၊ ထိုသို႔ဂုဏ္ထူးေက်းဇူးမ်ားကို။ အဟံ၊ သံုးလူသခင္ ငါ ဘုရားသွ်င္သည္။ ကေထႆမိ၊ ေဟာၾကားေပအံ့။ ဣတိ ဧတံ၊ ဤသို႔ေသာ စကားေတာ္ကို။ အၿဗဝီ၊ မိန္႔ေတာ္မူၿပီ။

၃။ ။ ေယနရာ ပဋိမာကရာ၊ ေလခကာစ ၿဗမၺမဟူ
မဟာဂုေဏ လဘႏၱိေတ၊ ကေထႆမိ သုေဏာဟိေမ။

မဟာရာဇ၊ သမုတၱိနတ္ အိုမင္ၿမတ္။ ေယနရာ၊ အၾကင္သူ႐ို႕သည္။ ပဋိမာကရာ၊ ငါဘုရား၏ ကိုယ္စား ဆင္းတုေတာ္၊ ႐ုပ္ပြားေတာ္႐ို႕ကို ၿပဳလုပ္စီမံၾကကုန္၏။ ေလခကာစ၊ အဆင္းလွပတင့္တယ္ေသာ ဆီး႐ို႕ၿဖင့္ ေရးမူလည္း ေရးဆြဲၾကကုန္၏။ ေတနရာ၊ ထိုလူအေပါင္း သူေတာ္ေကာင္း႐ို႕သည္။ ၿဗမၺမဟူ မဟာဂုေဏ၊ ၿမတ္ကုန္ မ်ားစြာကုန္ေသာ အက်ဳိးဖလ အာနိသံသ႐ို႕ကို။ လဘႏၱိ၊ ရၾကလီကုန္၏။ အဟံ၊ ၿမတ္ဗုဒၶဟု နာမညထင္႐ွား ငါဘုရားသည္။ ကေထႆာမိ၊ ေဟာၾကားေပအံ့။ တြံ၊ သင္တကာေတာ္ မင္းၿမတ္ေက်ာ္သည္။ ေမ၊ ငါဘုရား၏။ ဝစနံ၊ ေဟာၾကားေပတတ္စကားေတာ္ၿမတ္ကို။ သုေဏာဟိ၊ မွတ္သား၍သာ နာၾကားပါေလာ။

၄။ ။မိစၧာ ဒိ႒ိက ဌာေနသု၊ အသညာ အ႐ူပီေနာစ
သဒၶ ဝႏၱာ နဇာယႏၱိ၊ ဗိမၸံေလခႆိဒံ ဖလံ။

မဟာရာဇ၊ ရခိုင္ဘုရင္ ဘဝင္သွ်င္မင္းၿမတ္ ေလာကနတ္။ သဒၶဝႏၱာ၊ သဒၶါတရာပြားမ်ားၿခင္းႏွင့္ ၿပည့္စံုကုန္ေသာ။ ေယနရာ၊ အၾကင္မ်ားၿပားလွစြာ မ်ဳိးေလးၿဖာ႐ို႕သည္။ ဗိမၺံ၊ ငါဘုရား၏ကိုယ္စား ႐ုပ္ပြားဆင္းတုေတာ္ကို။ ကရာ၊ ေရသြန္းထုလုပ္ၿခင္းကို ၿပဳၾကကုန္ရာ၏။ ေတနရာ၊ ထိုသို႔မ်ားစြာ မ်ဳိးေလးၿဖာ႐ို႕သည္။ မိစၧာ ဒိ႒ိက ဌာေနသုစ၊ မိစၧာဒိ႒အယူဟိေသာ ပုဂၢိဳလ္႐ို႕၏ၿဖစ္ရာဌာန ဘံုဘဝ႐ို႕၌လည္းေကာင္း။ အသညာ အ႐ူပီေနာစ၊ အသညသတ္ ၿဗဟၼာ ၊ အ႐ူပ ၿဗဟၼာ႐ို႕၌လည္းေကာင္း။ နဇာယႏၱိ၊ မၿဖစ္ကုန္။ဣဒံ၊ ဤသည္ကား။ ဗိမၺံ၊ ငါဘုရား၏ ႐ုပ္ပြားဆင္းတုေတာ္ကို။ ေလခႆ၊ ေရသြန္းလုပ္၍ ကိုးကြယ္ပူေဇာ္ၿခင္း၏ ဖလံ၊ အက်ဳိးဂုဏ္အင္ အာနိသင္ပါေပတည္း။

၅။ ။ အထဝါ အသည သေတၱသု၊ အ႐ူေပသု တေထဝစ
သဒၶ ဝႏၱာ နဇာယႏၱိ၊ ေယနရာ ဗိမၺ မုတၱနံ။

မဟာရာဇာ၊ အရိယာႏြယ္ဝင္ ဘဝသွ်င္မင္းၿမတ္ေလာကနတ္။ သဒၶဝႏၱာ၊ သဒၶါတရားပြားမ်ား ၾကကုန္ေသာ။ ေယနရာ၊ အၾကင္မ်ားၿပားလွစြာ မ်ဳိးေလးၿဖာ႐ို႕သည္။ ဥတၱမံ၊ ၿမတ္ေသာ။ ေမ၊ ငါဘုရားသွ်င္၏။ ဗိမၺံ၊ ႐ုပ္ပြားဆင္းတုေတာ္ကို။ ကရာ၊ ေရထုသြန္းလုပ္၍ ပူေဇာ္ၿခင္းကို ၿပဳၾကကုန္၏။ ေတနရာ၊ ထိုသို႔မ်ားစြာမ်ဳိးေလးၿဖာ႐ို႕သည္။ ဥတၱမံ၊ ၿမတ္ေသာ။ ေမ၊ ငါဘုရားသွ်င္၏။ ဗိမၺံ၊ ႐ုပ္ပြားဆင္းတုေတာ္ကို။ ကရာ၊ ေရသြန္းထုလုပ္ၿခင္းကို ၿပဳၾကကုန္ရာ၏။ ေတနရာ၊ ထိုသို႔မ်ားစြာ မ်ဳိးေလးၿဖာ႐ို႕သည္။ အသည သေတၱသုစ၊ အသညသတ္ဘံု႐ို႕၌လည္းေကာင္း။ အထဝါ၊ ထိုမွတပါး။ အ႐ူေပသုစ၊ အ႐ူပေလးဘံု႐ို႕၌လည္းေကာင္း။ တေထဝ၊ ထို႔အတူသာလွ်င္။ နဇာယႏၱိ၊ မၿဖစ္ကုန္။

၆။ ။ပစၥႏၱိေက နဇာယႏၱိ၊ မဇၩိေမေယဝ ဇာယေရ၊
မိစၧာ ဒိ႒ီ နဇာယေရ၊ ဣတၳိ ဗ်ဥၨန ပ႑ကာ။

မဟာရာဇာ၊ မဟာစႏၱသူရိယဘုရင္ ဘဝသွ်င္မင္းၿမတ္ေလာကနတ္။ ေယနရာ၊ အၾကင္သူ႐ို႕သည္။ ေမ၊ ငါဘုရား၏။ ဗိမၺံ၊ ႐ုပ္ပြားဆင္းတုေတာ္ကို။ ကရာ၊ ေရးထုသြန္းလုပ္၍ ပူေဇာ္ၿခင္းကိုၿပဳၾကကုန္၏။ ေတနရာ၊ ထိုသူ႐ို႕သည္။ ပစၥႏၱိေက၊ ပစၥႏၱရာဇ္ ဇနပုဒ္အရပ္၌။ နဇာယႏၱိ၊ မၿဖစ္ကုန္။ မဇၩိေမေယဝ၊ ဗုဒၶသာသနာၿဖစ္ထြန္းရာ မဇၩိမတိုက္အရပ္၌သာလွ်င္။ ဇာယေရ-ဇာယႏၱိ၊ ၿဖစ္ၾကကုန္၏။ မိစၦာဒိ႒ီ၊ မွားေသာ္အယူဟိသူ႐ို႕သည္လည္းေကာင္း။ ဣတၳိဗ်ဥၨန ပ႑ကာစ၊ မ-မ (မိန္းမ) ဥဘေတာဗ်ဥ္း၊ မ႑ဳတ္႐ို႕သည္လည္းေကာင္း။ နဇာယေရ နာဇာယႏၱိ၊ မၿဖစ္ကုန္။

၇။ ။ ကာလကဥၥိက နာေမသု၊ ဟီေနသြသူရ ေကသုစ။
ေပတေလာတေက တိရိစၧာေန၊ နေတဂစၧႏၱိ ဒုဂၢတႎ ။

မဟာရာဇာ၊ ဥပသကာ ဒါယကာ မင္းၿမတ္ေလာကနတ္။ ေတ၊ ထို ငါဘုရား၏ ႐ုပ္ပြားေတာ္ကို လွဴဒါန္းပူေဇာ္ေသာ သူ႐ို႕သည္။ ကာလကဥၥိက နာေမသု၊ ကာလ ကဥၥိက အမည္ရကုန္ေသာ။ ဟီေနသု၊ ယုတ္ညံ့ကုန္ေသာ။ အသူရေကသုစ၊ အသုရာမ်ဳိး႐ို႕၌လည္းေကာင္း။ ေပတေလာေကစ၊ ၿပိတၱာဘံု၌လည္းေကာင္း။ တိရစၦာေနစ၊ တိရိစၦာန္ဘံု၌လည္းေကာင္း။ နဇာယေရ-နဇာနႏၵိ၊ မၿဖစ္ကုန္။ ဒုဂၢတႎ စ၊ မေကာင္းေသာ သူ႐ို႕လားေရာက္ရာ ဌာန ဒုဂၢတိဘံုဘဝသို႔လည္း။ နဂစၦႏၱိ၊ မလားေရာက္ႏိုင္ကုန္။

၈။ ။ နိဇၩာမ တဏွ ေပတသု၊ ခုပၸိပါယာမိ ပီဠိတာ။
သဒၶ ဝႏၱာ နဇာယႏၱိ၊ ေယဗိမၺံ ေလခကာ ကရာ။

မဟာရာဇာ၊ ရကၡိဳင္ ရီၿမီပိုင္သစိုးလတ္ ေလာကနတ္။ သဒၶ ဝႏၱာ၊ သဒၶါတရား လြန္ပြားမ်ားၾကကုန္ေသာ။ ေယနရာ၊ အၾကင္သူ႐ို႕သည္။ ဗိမၺံ၊ ငါဘုရား၏ ႐ုပ္ပြားဆင္းတုေတာ္ကို။ ကရာ၊ သြန္းထုၿပဳလုပ္ၿခင္းၿဖင့္မူလည္း။ ေရးဆြဲပူေဇာ္ၾကကုန္၏။ ေတနရာ၊ ထိုလူ႐ို႕သည္။ နိဇၩာမတဏွ ေပေတသု၊ နိဇၩာမတဏွိက ၿပိတၱာမ်ဳိး႐ို႕၌။ ခုပၸိပါသာဟိ၊ ငတ္မြတ္ေခါင္းပါးၿခင္း႐ို႕သည္။ ပီဠိကာ၊ ႏွိပ္စက္အပ္ကုန္သည္။ နဇာယႏၱိ၊ မၿဖစ္ကုန္။

၉။ ။ မဟာ အဝီစိ နာမေက၊ တထာ ေလာကႏၱေရသုစ။
နိ္ရေယသုႏုပၸဇၨႏၱိ၊ ေယဗိမၺံ ေလခကာ ကရာ။

မဟာရာဇ၊ ရကၡိဳင္ ဘုရင္မဟာစႏၵသူရိယမင္းၿမတ္ ေလာကနတ္။ ေယနရာ၊ အၾကင္သူ႐ို႕သည္။ ဗိမၺံ၊ သြန္းထုၿပဳလုပ္အပ္ေသာ ႐ုပ္ပြားဆင္းတုေတာ္ၿမတ္ကို။ ေလခကာ၊ တင့္တယ္သပၸါယ္ေသာ ပန္းခ်ီဆီးရည္႐ို႕ၿဖင့္ ေရးမူလည္း ေရးသားၾကကုန္အံ့။ ကရာ၊ လွဴဒါန္းပူေဇာ္မႈကိုလည္း ၿပဳၾကကုန္၏။ ေတနရာ၊ ထိုလူ႐ို႕သည္။ မဟာအဝီစိ နာမေက၊ မဟာအဝီစိ မည္ေသာ ငရဲ၌လည္းေကာင္း။ တထာ၊ ထိုမွတပါး။ ေလာကႏၱေရသုစ၊ ေလာကႏၱရိက အမည္ဟိေသာ။ နိရေယသုစ၊ ငရဲ႐ို႕၌လည္းေကာင္း။ ႏုပၸဇၨႏၱိ၊ မၿဖစ္ကုန္။

၁၀။ ။ တံ ကမၼံ ကုသလံကတြာ၊ ယာဝဇီဝံ အႏုႆေရ၊
နဇာယႏၱိ ဒုဂၢတိမွိ၊ အဝီစိမွိ နိရေယ တေပ။

ဟိ၊ မွန္၏။ မဟာရာဇ၊ မဟာစႏၵသူရိယ ဘုရင္မင္းၿမတ္ေလာကနတ္။ ေယနရာ၊ အၾကင္သူ႐ို႕သည္။ ကုသလံ၊ ေကာင္းၿမတ္လွစြာေသာ။ တံကမၼံ၊ ထို႐ုပ္ပြားဆင္းတု ပူေဇာ္ၿခင္းအမႈကို။ ကတြာ၊ ၿပဳလုပ္ၾကကုန္၍။ ယာဝဇီဝံ၊ အသက္ဆုံးသည္တိုင္ေအာင္။ အႏုႆေရ၊ အစဥ္မေသြ ေအာင့္မိကုန္၏။ ေတနရာ၊ ထိုလူ႐ို႕သည္။ ဒုဂၢတိမွိ၊ မေကာင္းေသာသူ႐ို႕လားေရာက္ရာၿဖစ္ေသာ။ တေပ၊ ပူေလာင္လွစြာေသာ။ အဝီစိမွိ၊ အဝီစိအမည္ဟိေသာ။ နိရေယ၊ ငရဲၿပည္၌။ နဇာယႏၱိ၊ မၿဖစ္ကုန္။

..............................

သတၳဳဗိမၺ သုတၱန္ တရားေတာ္ (၂)


သတၳဳဗိမၺ သုတၱန္ တရားေတာ္ (၂)




(ဗုဒၶဆင္းထု ကိုးကြယ္မႈႏွင့္ပတ္သက္၍ အက်ဳိးဖလအာနိသံသကို မဟာစႏၵသူရိယ မင္းၾကီးႏွင့္ ဓညတီ တိုင္းသူၿပည္သား လူအမ်ား႐ို႕အား ၿမတ္စြာဘုရားသွ်င္ ေဟာၾကားေတာ္မူခေရ သတၳဳဗိမၺသုတၱန္တရားေတာ္)


၁၁။ ။ေယာယံ ကလွ်ာဏံ ဗိမၺဥၥ၊ ပေတၱေႏၱာ တိဝိဓံသုခံ။
သံသရိတြာန သံသာေရ၊ ေဒဝသုခဥၥ မာနသံ။

မဟာရဇာ၊ မဟာစႏၵသူရိယဘုရင္မင္းၿမတ္ေလာကနတ္။ ေယာ-ယံ၊ အၾကင္သူသည္။ တိဝိဓံ၊ သံုးပါးအၿပားဟိေသာ။ သုခံ၊ လူနတ္နိဗၺာန္ ခ်မ္းသာမွန္ကို။ ပေတၱေႏၱာ၊ ေၿမာ္ၿမင္ေတာင့္တ လိုခ်င္လွသည္ၿဖစ္၍သာလွ်င္။ ကလွ်ာဏံ၊ ေကာင္းၿမတ္လွစြာေသာ။ ဗိမၺံ၊ ငါဘုရား၏ကိုယ္စား ႐ုပ္ပြားဆင္းတုေတာ္ကို။ ကေရယ်၊ သြန္းထုေရးသားကိုးကြယ္ မႈကိုၿပဳလုပ္ၿငားအံ့။ ပူေဇယ်၊ ၿမတ္ႏိုးေကာ္ေရာ္ ပူေဇာ္ၿငားအံ့။ ေသာနေရာ၊ ထိုသူသည္။ သံသာေရ၊ သံသရာ၌။ သံသရိတြာ၊ က်င္လည္၍။ မာနသံ၊ လူ႐ို႕၏ ဥစၥာၿဖစ္ေသာ စညး္စိမ္ခ်မ္းသာကုိ လည္းေကာင္း။ ေဒဝသုခဥၥ၊ နတ္႐ို႕၏ စည္းစိမ္ခ်မ္းသာကို လည္းေကာင္း။ လဘတိ၊ မုခ်ပိုင္ပိုင္ ရယူခံစားႏိုင္၏။

၁၂။ ။ ၾသကၠႏၱမတၱာ ေယဓိရာ၊ တံကုလံအတိဝၯတိ၊
နိရေယသု ႏုပၸဇၨႏၱိ၊ ေယဗိမၺံ ေလခကာ ကရာ။

မဟာရာဇ၊ ရကၡိဳင္ ဘုရင္မဟာစႏၵသူရိမင္းၿမတ္ ေလာကနတ္။ ေယဗိမၺံေလခကာကရာ၊ ငါဘုရား၏ ႐ုပ္ပြားဆင္းတုေတာ္ကို သြန္းထုၿပဳလုပ္၍ ပူေဇာ္ခဖူးၾကေသာ။ ေယဓိရာ၊ အၾကင္ပညာဟိ႐ို႕သည္။ ၾသကၠႏၱမတၱာ၊ ဘဝ ပဋိသေႏၶစြဲကပ္ကာမွ်ၿဖစ္ကုန္၏။ တံကုလံ၊ ထိုအမ်ဳိးသည္။ အတိဝၯတိ၊ အလြန္တိုးပြား အက်ဳိးမ်ား၏။ ဟိရေညန၊ ေငြၿဖင့္လည္းေကာင္း။ သုဝေဏၰာန၊ ႐ႊီၿဖင့္လည္းေကာင္း။ ဓနဓေညန၊ ပစၥည္းဥစၥာ စပါးရတနာ႐ို႕ၿဖင့္လည္းေကာင္း။ဝၯတိ၊ မုခ်မေသြတိုးပြားလီ၏။ ေတဓိရာ၊ ထိုပညာဟိ႐ို႕သည္။ နိရေယသု၊ ငရဲ႐ို႕၌ ။ ႏုပၸဇၨႏၱိ၊ မၿဖစ္ကုန္။

၁၃။ ။ ပုေတၱန ဒါသိ ဒါေသန၊ ဟတၱိ အႆရေထနစ၊
ပဝၯတိ ႏုပၸဇၨႏၱိ၊ အာဗာဓာ မာတုယာ ဒုကၡံ။

မဟာရာဇ၊ ၿမတ္ေသာစႏၵသူရိယဒါယကာမင္းၾကီး။ တံကုလံ၊ ငါဘုရား၏ ႐ုပ္ပြားေတာ္ကို ကိုးကြယ္ပူေဇာ္ခၾကေသာ ထိုအမ်ဳိး႐ို႕သည္။ ပုေတၱန၊ သားသမီးၿဖင့္လည္းေကာင္း။ ဒါသိဒါသန၊ ကၽြန္မိန္းမကၽြန္ေယာက်္ားၿဖင့္လည္းေကာင္း။ ဟတၳိအႆ ရေထနစ၊ ဆင္ၿမင္းရထားလွည္းယာဥ္အားၿဖင့္လည္းေကာင္း။ ပဝၯတိ၊ အမ်ား အၿပားတိုးပြားလီ၏။ မာတုယာ၊ ႐ုပ္ပြားဆင္းတုကိုးကြယ္ခဖူးေသာလူ၏ ပဋိသေႏၶေနၿခင္းကိုခံရေသာ မိခင္အား။ အာဗာဓာ၊ အနာေရာဂါဟူသမွ်႐ို႕သည္လည္းေကာင္း။ ဒုကၡံ၊ ဆင္းရဲ ဒုကၡဟူသမွ်သည္လည္းေကာင္း။ ႏုပၸဇၨႏၱိ၊ မၿဖစ္ကုန္။

၁၄။ ။ ေဒေဝသု ေဒဝရာဇာေနာ၊ မႏုေႆသု မႏုရာဇာ၊
စတုဒိေပ ဣႆေရာစ၊ ဗုဒၶဗိမၺႆိဒံ ဖလံ။

မဟာရာဇ၊ ၿမတ္ေသာမင္းၾကီး။ ေဒေဝသု၊ နတ္ၿပည္႐ို႕၌။ ေဒဝရာဇာေနာစ၊ နတ္မင္း႐ို႕သည္လည္းေကာင္း။ မႏုေႆသု၊ လူ႔ၿပည္႐ို႕၌။ စတုဒီေပ၊ ေလးကၽြန္းလံုး၌။ ဣႆေရာ၊ အစိုးရေသာ။ မႏုရာဇာစ၊ လူ႐ို႕သနင္း စၾကာဝေတးမင္းသည္လည္းေကာင္း။ ေဟာႏၱိ၊ အမွန္မေသြၿဖစ္ရလီကုန္၏။ ဣဒံ၊ ဤသည္ကား။ ဗုဒၶဗိမၺႆ၊ ဗုဒၶ႐ုပ္ပြားဆင္းတုမ်ားကို ပူေဇာ္ရေသာကုသိုလ္၏။ ဖလံ၊ အက်ဳိးဂုဏ္အင္ အာနိသင္ပါေပတည္း။

၁၅။ ။ သုဘဂဝါ ေဒဝ႐ူပါစ၊ ဇိတာမတၱာ အေရာဂိေနာ၊
သမိဒၶါ ဝီရယာေတသံ၊ ဗုဒၶဗိမၺႆိဒံ ဖလံ။

မဟာရာဇ၊ ၿမတ္ေသာမင္းၾကီး။ သုဘဂဝါ၊ ေကာင္းစြာလွပတင့္တယ္ၾကကုန္ေသာ။ ေဒဝ႐ူပါစ၊ နတ္၏အဆင္းႏွင့္တူေသာ အဆင္းဟိသူ႐ို႕သည္လည္းေကာင္း။ ဇိတာမိတၱာစ၊ ရန္သူ႐ို႕ကို ေအာင္ႏိုင္သူ႐ို႕သည္လည္းေကာင္း။ အေရာဂိေနာစ၊ အနာေရာဂါ မဟိသူ႐ို႕သည္လည္းေကာင္း။ ဝီရိယာ၊ လံုးလ၊ ဝီရိယ အားထုတ္မႈ႐ို႕သည္လည္းေကာင္း။ သမိဒၶါစ၊ ၿပည့္စံုၿခင္းဟိကုန္သည္လည္းေကာင္း။ ေဟာႏၱိ၊ ၿဖစ္ကုန္၏။ ဣဒံ၊ ဤသည္ကား။ ေတသံ၊ ထို႐ုပ္ပြားဆင္းတု ပူေဇာ္မႈၿပဳသူ႐ို႕၏။ ဗုဒၶဗိမၺႆ၊ ဘုရားဆင္းတုကိုးကြယ္မႈကို ၿပဳေသာကုသိုလ္၏။ ဖလံ၊ အက်ဳိးဂုဏ္အင္ အာနိသင္ပါေပတည္း။

၁၆။ ။ အကိလႏၱာ ေတကာယာ၊ သုခံနိစၥံ အေရာဂိေနာ။
အေႏၱာ ကုစၧိ ဝသႏၱာနံ၊ ေကာစိ ေရာေဂါ ႏုပၸဇၨတိ။

မဟာရာဇ၊ စႏၵသူရိယ ဘုရင္မင္းၿမတ္ ေလာကနတ္။ ေတတယာ၊ ႐ုပ္ပြားဆင္းတု ပူေဇာ္ခဖူးေသာထိုသူ႐ို႕သည္။ အကိလႏၱာစ၊ မပင္မပန္းေသာကိုယ္ကာယ ဟိကုန္သည္လည္းေကာင္း။ သုခံ၊ ခ်မ္းသာစြာ။ နိစၥံ၊ အၿမဲ။ အေရာဂိေနာစ၊ အနာေရာဂါ မဟိကုန္သည္လည္းေကာင္း။ ေဟာႏၱိ၊ ၿဖစ္ကုန္၏။ အေႏၱာ ကုစၧိ ဝသႏၱာနံ၊ အမိဝမ္း ပဋိသေႏၶစြဲကပ္နိန္ၾကေသာ ႐ုပ္ပြားဆင္းတု ကိုးကြယ္မႈကိုၿပဳခဖူးေသာ ထိုသူ႐ို႕အား။ ေကာစိေရာေဂါ၊ တစ္စံုတစ္ရာေသာ ေရာဂါမ်ဳိးသည္။ နဥပၸဇၨတိ၊ မုခ်ပိုင္ပိုင္မၿဖစ္ႏိုင္ရာ။

၁၇။ ။ ဇဟိတြာ မာႏုႆံေဒဟံ၊ ေဒဝေလာေက ဥပၸဇၨႏၱိ။
ဝိမာနံ လဘႏၱိ ေသ႒ံ၊ ႐ုစိရံဝ ပဘရႆရံ။

မဟာရာဇ၊ ၿမတ္ေသာမင္းၿမတ္။ မာႏုႆံ၊ လူ၌ၿဖစ္ေသာ။ ေဒဟံ၊ ခႏၶာကုိယ္ကို။ ဇေဟတြာ၊ စြန္႔လီကုသည္ဟိေသာ္။ ေဒဝေလာေက၊ နတ္ၿပည္၌။ ဥပၸဇၨႏၱိ၊ ၿဖစ္ရလီကုန္၏။ ေသ႒ံ၊ အထူးသၿဖင့္ အလြန္အလြန္ေကာင္းၿမတ္ေသာ။ ႐ုစိရံ၊ ႏွစ္သက္ဖြယ္ဟိေသာ။ ပဘရႆရံ၊ ၿပိဳးၿပိဳးၿပက္ၿပက္ အေရာင္တလက္လက္ထြက္ေသာ။ ဝိမာနံ၊ စံၿမန္းဖုိ႔ရန္ ဘံုဗိမာန္ကိုသာလွ်င္။ လဘႏၱိ၊ မုခ်ပိုင္ပိုင္ ရဟိႏိုင္ၾကကုန္၏။

၁၈။ ။ အာဏိဏၰာ ေဒဝကေညဟိ၊ အစၦရာ ကာမဝဏၰိနီ။
သ႒ိသူရိယ သဟေႆဟိ၊ ပေပၸါေဋႏၱီ ကေရာႏၱိတာ။

မဟာရာဇ၊ ရကၡိဳင္ၿပည္သွ်င္ ဘုရင္မင္းၿမတ္ေလာကနတ္။ ေယနရာ အၾကင္သူ႐ို႕သည္။ ဗိမၺံ၊ ငါဘုရား၏႐ုပ္ပြားေတာ္ကုိ။ ကရာ၊ ကိုးကြယ္ပူေဇာ္ၿခင္းကိုၿဖဳၾကကုန္၏။ ေတနရာ၊ ထိုသူ႐ို႕သည္။ မာႏုႆံ၊ လူ႔ၿပည္၌ၿဖစ္ေသာ။ ေဒဟံ၊ ခႏၶာကိုယ္ကို။ ဇဟိတာ၊ စြန္႔႐ႊတ္ကုန္ ၍။ ေဒဝကေညဟိ၊ နတ္သမီးအေပါင္း႐ို႕ၿဖင့္။ အာဏိဏၰာ၊ ေရာၿပြမ္းကုန္သည္။ ေဟာႏၱိ၊ ၿဖစ္ကုန္၏။ ကာမဝဏၰိနီ၊ တပ္ႏွစ္သက္ဖြယ္ေကာင္းေသာ အဆင္းႏွင့္ၿပည့္စံုကုန္ေသာ။ တာအစၦရာ၊ ထိုနတ္သမီး႐ို႕သည္။ ပေပၸါေဋႏၱီ၊ လက္ပန္းေပါက္ခတ္ကုန္လွ်က္။ သ႒ိသူရိယ သဟေႆဟိ၊ ေၿခာက္ေသာင္းကုန္ေသာ နတ္တူရိယာအေပါင္း႐ို႕ၿဖင့္။ ကေရာႏၱိ၊ တီးမႈတ္ေဖ်ာ္ေၿဖၿခင္း အမႈ႐ို႕ကိုၿပဳၾကလီကုန္၏။

၁၉။ ။ မရစကာေလ အသံမုဠႇာာ၊ ဥဇံုဂစၧႏၱိ သုဂတႎ။
ပ႑ိတာ ဒါနသူရာစ၊ ဗုဒၶ ဗိမၺႆိဒံ ဖလံ။

မဟာရာဇ၊ ရကၡိဳင္ၿပည္သွ်င္ ဘုရင္မင္းၿမတ္ေလာကနတ္။ ေတနရာ၊ ထိုဆင္းတုေတာ္ကို ထုလုပ္ကိုးကြယ္ လွဴဒါန္းပူေဇာ္ခဖူးေသာ သူ႐ို႕သည္။ မရဏကာေလ၊ သီခါနီးကာလ၌။ အသံမုဠႇာ၊ မေတြေဝသည္ၿဖစ္၍။ သုဂတႎ၊ ေကာင္းေသာသူ႐ို႕လားေရာက္ရာၿဖစ္ေသာ သုဂတိဘံုဌာနသို႔။ ဥဇံု၊ ေၿဖာင့္မတ္စြာ။ ဂစၧႏၱိ၊ မုခ်မေသြ လားေရာက္ရလီကုန္၏။
ပ႑ိတာစ၊ ပညာဟိကုန္သည္လည္းေကာင္း။ ဒါနသူရာစ၊ အလွဴဒါန၌ ရဲရင့္ကုန္သည္လည္းေကာင္း။ ေဟာႏၱိ၊ ၿဖစ္ကုန္၏။ ဣဒံ၊ ဤသည္ကား။ ဗုဒၶဗိမၺႆ၊ ဘုရားဆင္းတု ထုလုပ္ကိုးကြယ္မႈ ကုသိုလ္၏။ ဖလံ၊ အက်ဳိးဂုဏ္အင္အာနိသင္ပါေပတည္း။

၂၀။ ။ ကရိတြာ ပဋိမံေသ႒ံ၊ လိဓိတြာစ ယထာရဟံ။
မဟာေတဇာ သဒါေဟာႏၱိ၊ ဝိမေလာ သူရိေယာယထာ။

မဟာရာဇ၊ ဘုရင္မင္းၿမတ္ ေလာကနတ္။ ေယနရာ၊ အၾကင္သူ႐ို႕သည္။ ေသ႒ံ၊ ၿမတ္လွစြာေသာ။ ပဋိမံ၊ ငါဘုရား၏ ႐ုပ္ပြားဆင္းတုေတာ္ကို။ ကရိတြာစ၊ သြန္းထုၿပဳလုပ္၍လည္းေကာင္း။ လိခိတာစ၊ တင့္တယ္လွပေသာ ဆီး႐ို႕ၿဖင့္ေရးခ်ယ္ကုန္၍ လည္းေကာင္း။ ယထာရဟံ၊ တတ္ႏိုင္သည္အားေလွ်ာ္စြာ။ ပူေဇႏၱိ၊ ပူေဇာ္ၾကကုန္၏။ ေတနရာ၊ ထိုလူ႐ို႕သည္။ ဝိမေလာ၊ အညစ္အေၾကးကင္းစင္ေသာ။ သူရိေယာယထာ၊ နီမင္းကဲ့သို႔။ သဒါ၊ အခါခပ္သိမ္း။ မဟာေတဇာ၊ ၾကီးေသာတန္းခိုးဟိကုန္သည္။ ေဟာႏၱိ၊ ၿဖစ္ကုန္၏။

၂၁။ ။ ဇစၥႏၶဇာတိယာ ေစဝ၊ အႏၶ ဗဓိရ ဇာတိယာ။
မူဂပကၡာ နဇာယႏၱိ၊ ဝိသုဒၶ ဝစနာေဟာႏၱိ။

မဟာရာဇ၊ ရကၡိဳင္ၿပည္သွ်င္ ဘုရင္မင္းၿမတ္ေလာကနတ္။ ေယနရာ၊ အၾကင္သူ႐ို႕သည္။ ဗိမၺံ၊ ငါဘုရား၏ ႐ုပ္ပြားဆင္းတုေတာ္ၿမတ္ကို။ ကရာ၊ လွဴဒါန္းပူေဇာ္ေကာ္ေရာ္ၿခင္းကို ၿပဳၾကလီကုန္၏။ ေတနရာ၊ ထိုသူ႐ို႕သည္။ ဇစၥႏၶဇာတိယာ ေစဝ၊ ဝမ္းတြင္းကန္းေသာ ပဋိသေႏၶဟိသူ႐ို႕သည္လည္းေကာင္း။ အႏၶဗဓိရ ဇာတိယာစ၊ မ်က္စိကန္းသူ နားထိုင္းသူ႐ို႕သည္လည္းေကာင္း။ မူဂပကၡာစ၊ ဝမ္းတြင္း ဆြံ႔ အ,ေသာသူ႐ို႕သည္လည္းေကာင္း။ နဇာယႏၱိ၊ မၿဖစ္ၾကလီကုန္။ ဝိသုဒၶဝစနာဝ၊ သန္႔ယွင္းေၿပၿပစ္ေသာ စကားဟိေသာ သူ႐ို႕သည္သာလွ်င္။ ေဟာႏၱိ၊ ၿဖစ္ကုန္၏။

၂၂။ ။ ကု႒ံ ဂေ႑ာစ ကိလာေသာ၊ ေသာေသာစ အပၸမတၱေကာ
အပမာေရာ နဇာယႏၱိ၊ ဗုဒၶ ဗိမၺ ႆိဒံ ဖလံ။

မဟာရာဇ၊ ရကၡိဳင္ၿပည္သွ်င္ ဘုရင္မင္းၿမတ္ေလာကနတ္။ သဒၶဝႏၱာ၊ ၾကည္ညိဳၿခင္း သဒၶါတရားဟိၾကကုန္ေသာ။ ေယနရာ၊ အၾကင္သူ႐ို႕သည္။ ဥတၱမံ၊ ၿမတ္စြာေသာ။ ဗိမၺံ၊ ငါဘုရား၏ ႐ုပ္ပြားဆင္းတုေတာ္ကို။ ကရာ၊ လွဴဒါန္းပူေဇာ္ေကာ္ေရာ္ၿခင္းကို ၿပဳၾကလီကုန္၏။ ေတသံ၊ ထိုသူ႐ို႕အား။ ကု႒ဥၥ၊ နူနာသည္လည္းေကာင္း။ ဂေ႑ာစ၊ အိုင္အနာသည္လည္းေကာင္း။ ကိလာေသာစ၊ ေၿခာင္းဆိုးေရာဂါ အဆုတ္နာသည္လည္းေကာင္း။ ေသာေသာစ၊ ပန္းနာရင္က်ပ္ သလိပ္ကပ္ ကုဟိနာသည္လည္းေကာင္း။ အပမတၱေကာ၊ စေကေခ်မွ်ေသာ။ အပမာေရာစ၊ မိေလွ်ာ့တတ္ေသာ ဝက္႐ူးၾကက္႐ူးနာသည္လည္းေကာင္း။ နဇာယႏၱိ၊ မၿဖစ္ႏုိၾကကုန္။ ဣဒံ၊ ဤသည္ကား။ ဗုဒၶဗိမၺႆ၊ ဗုဒၶ႐ုပ္ပြားေတာ္ကို ပူေဇာ္ရေသာ ကုသိုလ္၏။ ဖလံ၊ ရဟိအပ္ေသာ အက်ဳိးေက်းဇူးေပတည္း။

၂၃။ ။ အႏၱရာယ ကရာေယဗိမၺံ၊ ပစၥာ မိတၱာစုပဒၵဝါ။
ပကၡမူဂါ ဒ်ႏၱရာယာ၊ ကာေယေတသံ နၾသကၠမံု။

မဟာရာဇ၊ ရကၡိဳင္ၿပည္သွ်င္ ဘုရင္မင္းၿမတ္ေလာကနတ္။ ဧေက၊ အခ်ဳိ႕ကုန္ေသာ။ ေယနရာ၊ အၾကင္သူ႐ို႕သည္။ ဗိမၺံ၊ ငါဘုရား၏ ႐ုပ္ပြားဆင္းတုေတာ္ကို။ ကရာ၊ လွဴဒါန္းပူေဇာ္ၿခင္းကိုၿပဳၾကကုန္၏။ ေတသံ၊ ထိုသူ႐ို႕၏။ ကာေယ၊ ကိုယ္၌။ အႏၱရာယကရာ၊ အႏၱရာယ္ကိုၿပဳတတ္ကုန္ေသာ။ ပစၥာမိတၱာစ၊ ရန္သူ႐ို႕သည္လည္းေကာင္း။ ဥပဒၵဝါစ၊ ေဘးဥပါဒ္႐ို႕သည္လည္းေကာင္း။ ပကၡမူဂါ ဒ်ႏၱရာယာ၊ အ,ၿခင္း၊ ဆြ႔ံၿခင္း စေသာအႏၱရာယ္႐ို႕သည္လည္းေကာင္း။ နၾသကၠမံု၊ မကပ္ေရာက္ႏိုင္ၾကလီကုန္။

၂၄။ ။ ေဒြကုေလ ဥပပဇၨႏၱိ၊ ခတၱိေယ စာပိ ၿဗဟၼေဏ။
မဟာဓေန မဟာေဘာေဂ၊ မဟစၥ ကုလမုတၱေမ။

မဟာရာဇ၊ ရကၡိဳင္ၿပည္သွ်င္ မဟာစႏၵသူရိယ ဘုရင္မင္းၿမတ္ေလာကနတ္။ ေယနရာ၊ အၾကင္သူ႐ို႕သည္။ ဗိမၺံ၊ ႐ုပ္ပြားဆင္းတုေတာ္ကို။ ကရာ၊ လွဴဒါန္းပူေဇာ္ၿခင္းကို ၿပဳၾကလီကုန္၏။ ေတနရာ၊ ထိုသူ႐ို႕သည္။ မဟာဓေန၊ မ်ားေသာဥစၥာဟိေသာ။ မဟာေဘာေဂ၊ မ်ားေသာ အသံုးအေဆာင္ဟိေသာ။ မဟစၥ ကုလမုတၱေမ၊ ဇာတ္အားၿဖင့္ ၿမင့္ၿမတ္ေသာ အမ်ဳိးၿဖစ္ေသာ။ ခတၱိေယစာပိ၊ မင္းမ်ဳိး၌လည္းေကာင္း။ ၿဗဟၼေဏစာပိ၊ ပု ဏၰားမ်ဳိး၌လည္းေကာင္း။ ေဒြကုေလ၊ အမ်ဳိးႏွစ္ပါး၌။ ဥပၸဇၨႏၱိ၊ ၿဖစ္ရလီကုန္၏။

၂၅။ ။ ဉာတိေယာ သုခိေနာ ေဟာႏၱိ၊ အာေရာဂါစ မာတာပိတာ။
အေႏၱာကုစၧိ ဝသႏၱာနံ၊ ေကာာစိေရာေဂါ ႏုပၸဇၨတိ။

မဟာရာဇ၊ ၿမတ္ေသာမင္းၾကီး။ ေယနရာ၊ အၾကင္သူ႐ို႕သည္။ ဗိမၺံ၊ ငါဘုရား၏ ႐ုပ္ပြားဆင္းတုေတာ္ကို။ ကရာ၊ လွဴဒါန္းပူေဇာ္ေကာ္ေရာ္ၿခင္းကို ၿပဳၾကလီကုန္၏။ ေတသံ၊ ထိုသူ႐ို႕၏။ ဉာတိေယာစ၊ ေဆြမ်ဳိးေတာ္စပ္ေသာ သူ႐ို႕သည္လည္း။ သုခိေနာ၊ က်န္းမာခ်မ္းသာေသာ ကိုယ္စိတ္ႏွစ္ပါးဟိၾကကုန္သည္။ ေဟာႏၱိ၊ ၿဖစ္ကုန္၏။ မာတာပိတာစ၊ အမိ အဖ႐ို႕သည္လည္း။ အေရာဂါ၊ အနာေရာဂါ မဟိကုန္သည္။ ေဟာႏၱိ၊ ၿဖစ္ကုန္၏။ အေႏၱာကုစၧိ ဝသႏၱာနံ၊ အမိဝမ္း၌ ပဋိသေႏၶနိန္ၾကကုန္ေသာ။ ေတသံ၊ ထိုသူ႐ို႕အား။ ေကာစိေရာေဂါစ၊ တစ္စံုတစ္ခုေသာ အနာေရာဂါမ်ဳိးသည္လည္း။ ႏုပၸဇၨတိ-နဥပၸဇၨတိ၊ မၿဖစ္ႏိုင္။


..............................

သူ႕ကၽြန္မခံ ဗိုလ္ခ်င္းပ်ံ၏ ေတာ္လွန္ေရးခရီး

ေႏွာင္းအတိတ္ သမိုင္းပံုရိပ္မ်ား

ေႏွာင္းအတိတ္ သမိုင္းပံုရိပ္မ်ား

သူ႕ကၽြန္မခံ ဗိုလ္ခ်င္းပ်ံ၏ ေတာ္လွန္ေရးခရီး

ဘာသာျပန္ဆိုသူ ေမာင္ဦးရွင္ႏွင့္ ေအာင္ေက်ာ္သိန္း

အခ်ိန္ကား ရခိုင္႐ို႕ ထီးက်ိဳးစည္ေပါက္ နန္းမေပ်ာက္မွီကာလ (၁၇၈၄)ခု မတိုင္မီ ႏွစ္ေပါင္း ၁၀၀ ေက်ာ္ အခ်ိန္ကျဖစ္သည္။

ရခိုင္ျပည္၏ ႏိုင္ငံေရး၊ ျပည္ထဲေရး အထူးသျဖင့္ နန္းတြင္းအေရးအခင္းမ်ားသည္ မျငိမ္မသက္ႏွင့္ အယႈပ္အထီြး ျဖစ္နိန္ေသာကာလ ျဖစ္သည္။ ရခိုင္ ရာဇပလႅင္ကို အပိုင္အုပ္စိုးရန္ ရခိုင္အမ်ိဳးသားအခ်င္းခ်င္း သူတစ္လူ ငါတစ္မ်ိဳးျဖင့္ နည္းမ်ိဳးစံုျဖင့္ ၾကိဳးပမ္းနိန္ၾကသည္။ ရခုိင္အမ်ိဳးသားအခ်င္းခ်င္းၾကားတြင္ စည္းလံုးညီညြတ္ေရးမွာ အဖတ္ဆယ္မရေအာင္ ျပိဳကြဲလွ်က္ဟိနိန္ပါသည္။ ေျမာက္ဦးျမိဳ႕ေတာ္၏ အမိန္႕ကို မနာခံေသာ ျမိဳ႕စား နယ္စား မ်ားသည္ သူတလူ ကုိယ္တမင္း ျဖင့္ တိုင္းျပည္ကို အုပ္ခ်ဳပ္လွ်က္ ဟိၾကသည္။

ထိုအခ်ိန္တြင္ ရခိုင္ေခါင္းေဆာင္တခ်ိဳ႕သည္ မိမိႏိုင္ငံႏွင့္ အိမ္နီးခ်င္းႏိုင္ငံ တစ္ႏိုင္ငံျဖစ္ေသာ ဗမာပေဒသရာဇ္ သွ်င္ဘုရင္ထံ လားေရာက္၍ ရခုိင္ျပည္တြင္းအေရးအား ျငိမ္၀ပ္ပီးရန္အတြက္ အကူအညီလားေရာက္ ေတာင္းဆို ခပါသည္။ ထို႕ေၾကာင့္ ဗမာ ပေဒသရာဇ္သွ်င္ဘုရင္ ဘိုးေတာင္ေမာင္၀ိုင္းသည္ သကၠရာဇ္ ၁၇၈၄ ခုႏွစ္တြင္ ရခိုင္ျပည္အား က်ဴးေက်ာ္၀င္ေရာက္ၿပီး နန္းရိပ္ ထီးျဖဴကို အလြယ္တကူ သိမ္းပိုက္ရယူႏိုင္ခသည္။ ၎ေနာက္ပိုင္း ရခိုင္တစ္မ်ိဳးသားလံုးမွာ သူ႕ကၽြန္ဘ၀သို႕ လူလံုးမလွ က်ေရာက္ခၾကရပါသည္။



ဗမာနယ္ခ်ဲ႕မ်ားသည္ ရခိုင္ထီးနန္းတြင္ စံျမန္းရံုတင္မကသီးပဲ ရခုိင္ျပည္သူျပည္သားမ်ား အေပၚတြင္ “က်ဴပင္ခုတ္ က်ဴငုတ္မက်န္ ေအာင္” နည္းပရိယာယ္အသြယ္သြယ္ျဖင့္ ႏွိပ္စက္ျပီး သတ္ျဖတ္ခၾကပါသည္။ ယင္းကို မခံမရပ္ႏိုင္ခၾကေသာ ရခိုင္ျပည္သူျပည္သားအေပါင္း႐ို႕သည္ ရခိုင္ျပည္ထဲတြင္ သူ႕ကၽြန္မခံ ဇာတိမာန္အျပည့္အ၀ျဖင့္ မ်ိဳးမာန္ မခ်ၾကပဲ အုပ္ခ်ဳပ္သူမ်ားအား ေတာ္လွန္လာၾကသည္။ အစဦးပိုင္း၌ ဗမာအုပ္ခ်ဳပ္သူမ်ား၏ ညွင္းပမ္းႏွိပ္စက္မႈ ဒဏ္ကို မခံႏိုင္၍ ေတာ္လွန္ခၾကရာမွ ေနာက္ပိုင္းတြင္ အမ်ိဳးသား လြတ္ေျမာက္ေရးႏွင့္ ဗမာနယ္ခ်ဲ႕ဆန္႕က်င္ ေတာ္လွန္ေရးအသြင္သို႕ ကူးေျပာင္းလာခၾကေပသည္။ ရခိုင္မ်ိဳးခ်စ္ ေတာ္လွန္ေရးသမားမ်ားသည္ ၁၇၉၁ ခုႏွစ္ တြင္ ဗမာနယ္ခ်ဲ႕အစိုးရအား ရခိုင္ျပည္ထဲမွ အျပီးအပိုင္ တိုက္ခိုက္ ေမာင္းထုတ္ျပီး ရခိုင္မင္းသီြးမင္းႏြယ္ တစ္ဦးျဖစ္သူ “၀မ္မိုး”ဆိုသူ ရခိုင္ေခါင္းေဆာင္တစ္ဦးအား ထီးနန္းတင္ ဘုရင္ေျမႇာက္ရန္ အစီအစဥ္ျဖင့္ ေတာ္လွန္ေရး စတင္လုပ္ခၾကသည္။ သို႕ေသာ္လည္း ေတာ္လွန္ေရးမွာ အင္အားခ်င္း မမွ်၍ ေအာင္ျမင္မႈမရဘဲ ယႈံးနိမ့္ခရပါသည္။

၁၇၉၆ ခုႏွစ္တြင္ ဗမာနယ္ခ်ဲ႕အစိုးရသည္ အေရွ႕ဖ်ား ယိုးဒယား (Thailand) တိုင္းျပည္ကို က်ဴးေက်ာ္နယ္ခ်ဲ႕ရန္ အတြက္ ရခိုင္ျပည္တြင္းမွ ရခိုင္စစ္သည္ ရဲမက္မ်ားကို ရာဇသံခ်၍ အားႏွင့္ေခၚေဆာင္ရန္ ၾကိဳးစားလာၾကသည္။ ယင္းကို မေၾကနပ္၍ ရခုိင္ေခါင္းေဆာင္တစ္ဦးျဖစ္သူ “ေအးမိုးေလာင္း” ေခါင္းေဆာင္ျပီး ဒုတိယအၾကိမ္ ဗမာ အုပ္ခ်ဳပ္သူမ်ားအား ေတာ္လွန္ တိုက္ပြဲ၀င္ခသည္။ ေအးမိုးေလာင္း၏ ေတာ္လွန္ေရးသည္ ယင္းအခ်ိန္တြင္ အေရွ႕ဘဂၤလာျပည္အား အုပ္စိုးနိန္ေသာ အဂၤလိပ္ အေရွ႕အိႏၵိယကုမၸဏီအစိုးရ၏ သစၥာေဖါက္မႈေၾကာင့္ ေအာင္ျမင္မႈမရဟိခသည့္အျပင္ ေအးမိုးေလာင္းမွာ ဗမာနယ္ခ်ဲ႕အစိုးရထံ အပ္ႏွံျခင္းခံရျပီး ေနာက္ဆံုးတြင္ ကြပ္မ်က္ သတ္ျဖတ္ျခင္းကို ခံခရသည္။

၁၈၁၁ ခုႏွစ္တြင္ ရခိုင္မ်ိဳးခ်စ္ေခါင္းေဆာင္ၾကီး ဗိုလ္ခ်င္းပ်ံသည္ သူ႕ကၽြန္မခံ ဇာတိမာန္အျပည့္အ၀ျဖင့္ တိုက္ပြဲ၀င္ ေတာ္လွန္ေရးတစ္ရပ္ကို တဖန္ စတင္လာျပန္သည္။ ယင္းေတာ္လွန္ေရးသည္ အင္အား အဟိဆံုး၊ စည္းလံုးညီညြတ္မႈ အဟိဆံုးႏွင့္ ကာလ အရွည္ၾကာဆံုးေသာ ေတာ္လွန္ေရး တစ္ခုျဖစ္ခသည္။

ရခိုင္ျပည္၏ ၾကယ္နီတစ္ပြင့္ျဖစ္သည့္ အာဇာနည္ ဗိုလ္ခ်င္းပ်ံသည္ အဖရခိုင္ျပည္ၾကီး၏ နယ္နိမိတ္ကို ျပန္လည္ သိမ္းယူရန္အတြက္ ရခိုင္တစ္မ်ိဳးသားလံုးပါ၀င္ေသာ ေတာ္လွန္ေရးတစ္ရပ္ကို ဆင္ႏြဲရန္ စတင္ၾကိဳးပမ္းခသည္။

ထိုအခ်ိန္က အာဇာနည္ ဗိုလ္ခ်င္းပ်ံ၏ ဖခင္ “ငသံေဒ”သည္ ဗမာနယ္ခ်ဲ႕ က်ဴးေက်ာ္အုပ္ခ်ဳပ္ထားသည့္ ရခိုင္ျပည္တြင္ နယ္စား တစ္ဦး ျဖစ္သည္။ ဗမာနယ္ခ်ဲ႕မ်ားသည္ ယုိးဒယားႏိုင္ငံ (Thailand) ကို က်ဴးေက်ာ္ သိမ္းပိုက္ စစ္တိုက္ရန္ အတြက္ ရခိုင္စစ္သည္ ရဲမက္အေျမာက္အမ်ားကို ငသံေဒထံမွ ဗမာဘုရင္က ရာဇသံခ်၍ ေတာင္းခပါသည္။ ငသံေဒက လံုး၀သေဘာမတူဘဲ ဖီဆန္ျငင္းဆိုခ့ဲေသာေၾကာင့္ ဗမာပေဒသရာဇ္ အစိုးရသည္ မေၾကမနပ္ျဖစ္ကာ လက္တုံ႕ျပန္သည့္အနိန္ျဖင့္ ဗမာျပည္ အမရပူရတြင္ ရွိနိန္ေရ ငသံေဒ၏ သားငယ္ကို ရက္ရက္စက္စက္ သတ္ပစ္လိုက္ၾကသည္။ ယင္းသားငယ္၏ ဇနီးမယား အပါအ၀င္ အေျခြအရံ မ်ားအား အဓမၼမုဒိမ္းျပဳက်င့္ကာ ေနာက္လိုက္ေနာက္ပါ အေပါင္းအပါမ်ားကိုလည္း ရက္ရက္စက္စက္ ႏွိပ္စက္ သတ္ျဖတ္ ပစ္ခၾကပါသည္။ ယင္းအျပင္ က်န္ဟိနိန္သူ ငသံေဒ၏ ေနာက္လိုက္ေနာက္ပါ ငယ္သားမ်ားကိုလည္း နည္းမ်ိဳးစံုႏွင့္ ကမ္းကုန္ေအာင္ ႏိွပ္စက္ခပါသည္။ ယင္းေၾကာင့္ ငသံေဒသည္ သားခ်င္းပ်ံ အပါအ၀င္ ေနာက္ လိုက္ေနာက္ပါမ်ားႏွင့္ အတူ အေရွ႕အိႏၵိယကုမၸဏီအစိုးရပိုင္ (ယခုဘဂၤလာေဒ့ခ်္ႏိုင္ငံ) စစ္တေကာင္း နယ္တြင္ ရွိေသာ ဟာရ္ဘင္းသို႕ ထြက္ၿပီး တိမ္းေယွာင္ျပီး ၿခီကုတ္ နိန္ရာယူခသည္။

၁၈၁၁ ခုႏွစ္တြင္ ဗိုလ္ခ်င္းပ်ံ ဦးစီး ေခါင္းေဆာင္သည့္ ေတာ္လွန္ေရးတပ္သည္ မိမိဘခင္ ငသံေဒ အုပ္ခ်ဳပ္ခေသာ နယ္ပယ္မ်ားကို ျပန္လည္ တိုက္ခိုက္ သိမ္းပိုက္ ရယူႏိုင္ခပါသည္။ ရခိုင္ျပည္အား ကိုလိုနီ ျပဳက်င့္နိန္သည့္ ဗမာနယ္ခ်ဲ႕ အစိုးရသည္ အဂၤလိပ္အစိုးရအား “ခ်င္းပ်ံဆိုသည့္ ရခုိင္သူပုန္ တစ္ဦးသည္ အေရွ႕အိႏၵိယ ကုမၸဏီ အစိုးရပိုင္ နယ္ၿမီထဲတြင္ ခိုလႈံျပီး ဗမာ အစိုးရအား ေတာ္လွန္တိုက္ခိုက္ ထၾကြပုန္ကန္ ဆူပူလွ်က္ဟိနိန္ေၾကာင္း” စြဲခ်က္တင္ေျပာဆိုခသည္။ ယင္းအခ်ိန္တြင္ စစ္တေကာင္း တာ၀န္ခံ Magistrate P.W ပိရွ္လ္သည္ “ ခ်င္းပ်ံ အနိန္ျဖင့္ မိမိ႐ို႕ပိုင္ နယ္ေျမထဲတြင္ ခိုလႈံျပီး ဗမာအစိုးရအား ေတာ္လွန္ နိန္ပါက အဂၤလိပ္အစိုးရႏွင့္ ဗမာအစိုးရ႐ို႕အၾကား ပဋိပကၡ ျဖစ္လာစရာ အေျခအနီ ဟိနိန္ေသာေၾကာင္းႏွင့္ ခ်င္းပ်ံကို အေရွ႕အိႏၵိယ ကုမၸဏီပိုင္ နယ္ေျမထဲ တြင္ မထားဖို႕” အေၾကာင္းကို အထက္ သက္ဆိုင္ရာသို႕ တင္ျပခသည္။ ထိုသို႕ အဂၤလိပ္ အရာဟိမ်ားမွ ခ်င္းပ်ံ ေတာ္လွန္ေရးေၾကာင့္ ဗမာအစိုးရႏွင့္ ျပႆနာ ျဖစ္မည္ကို မလိုလား၍ အထက္သို႕ တင္ျပနိန္ခ်ိန္တြင္ ဗမာအစိုးရ အနိန္ျဖင့္ ခ်င္းပ်ံေတာ္လွန္ေရးအား အဂၤလိပ္မွ အေထာက္ အကူမ်ား ပီးနိန္ေၾကာင္း ထပ္တလဲလဲ စြဲခ်က္တင္ စြပ္စြဲ လွ်က္ဟိနိန္ခသည္။

ဗိုလ္ခ်င္းပ်ံသည္ သူ၏ ေတာ္လွန္ေရး ခရီးစဥ္တြင္ ဗမာနယ္ခ်ဲ႕အစိုးရႏွင့္ လက္နက္အင္အားမမွ် သည့္အတြက္ ျဗိတိသွ် အေရွ႕ အိႏၵိယ ကုမၸဏီ အစိုးရထံတြင္ စစ္ေရးအရ အကူအညီ ေတာင္းခံခသည္။ သို႕ေသာ္ လည္း ဗိုလ္ခ်င္းပ်ံေတာင္းဆိုခ်က္မ်ားအေပၚ (Governor General Lordmimto) က ပယ္ခ် ခပါသည္။

ဗိုလ္ခ်င္းပ်ံေတာ္လွန္ေရးသည္ တိုးတက္ေအာင္ျမင္သည္ဟု ထင္ရေသာ္လည္း ေျမာက္ဦးျမိဳ႕ေတာ္ကို သိမ္းပိုက္ ရန္မွာကား အခက္အခဲမ်ားႏွင့္ တြိ႕နိန္ရသည္။ အဘယ္ေၾကာင့္ဆိုေသာ္ ေမွ်ာ္လင့္ခ်က္က ၾကီးမားျပီး စစ္အင္အား နည္းပါးနိန္၍ ျဖစ္သည္။

၁၈၁၁ ခုႏွစ္ဇြန္လအလယ္ေလာက္တြင္ ေျမာက္ဦးျမိဳ႕ေတာ္မွလြဲ၍ က်န္နယ္ပယ္မ်ားကို ဗုိလ္ခ်င္းပ်ံသည္ ျပန္ လည္ သိမ္းပိုက္ခသည္။ မိုးတြင္းကာလ ရာသီဥတုအေျခအနိန္ဆိုးရြားမႈေၾကာင့္ ခ်င္းပ်ံ၏ စစ္ဆင္ေရး ခရီးမွာ ထင္သေလာက္ ခရီးမေပါက္ ျဖစ္နိန္သည္။ ယင္းၾကားထဲမွာပင္ ဗိုလ္ခ်င္းပ်ံသည္ ေျမာက္ဦးျမိဳ႕ေတာ္ကို သိမ္းပိုက္ရန္ အတန္တန္ၾကိ္ဳးစားနိန္သည္။ စစ္ေရးအရ၎၊ ရုပ္၀တၳဳ အေျခအေနအရ၎၊ အေရွ႕အိႏၵိယကုမၸဏီ အစိုးရထံမွ အကူအညီပင္ မရျငားေသာ္လည္း အကူအညီရသည္ဟု နည္းဗ်ဴဟာတစ္ရပ္ကို က်င့္သံုး ၾကီြးေၾကာ္ျပီး ဗမာနယ္ခ်ဲ႕အစိုးရအား စိတ္ဓါတ္ စစ္ဆင္ေရးႏွင့္ တိုက္ပြဲ၀င္ခသည္။

မိမိတပ္သားမ်ားကို အဂၤလိပ္စစ္သားမ်ား ၀တ္ဆင္ေသာ အနီေရာင္၀တ္စံု (Red Uniform) မ်ားကို ၀တ္ဆင္ စီျပီး အဂၤလိပ္မ်ား ေဆာင္းေသာ ဦးထုပ္မ်ားကို ေဆာင္းစီခသည္။ ယင္းအျပင္ ဗမာ စစ္သားမ်ား ျမင္ႏိုင္ေသာ နိန္ရာမ်ားမွ စစ္ေရး ခ်ီတက္မူမ်ားကို ျပဳလုပ္ခသည္။ ယင္းကဲ့သို႕ စစ္ေရးနည္း ပရိယာယ္မ်ားကို သံုးခသျဖင့္ ဗမာ နယ္ခ်ဲ႕ စစ္တပ္သည္ ခ်င္းပ်ံေတာ္လွန္ေရးအား ျဗိတိသွ် ႐ို႕မွ အကူအညီပီးနိန္သည္ဟု တထစ္ခ် ယံုၾကည္ခသည္။ ၎ျပင္ ဗုိလ္ခ်င္းပ်ံသည္ အဂၤလိပ္ အစိုးရထံတြင္ အလုပ္လုပ္ကိုင္နိန္ၾကသည့္ ရခိုင္ အမ်ိဳးသားမ်ားႏွင့္ အဂၤလိပ္လူမ်ိဳး မဟုတ္ေသာ အျခား တိုင္းရင္းသားမ်ားကို ၾကိဳတင္လစာ ထုတ္ပီးျပီး မိမိ႐ို႕ေတာ္လွန္ေရးတြင္ ပါလာေအာင္ သိမ္းသြင္းခသည္။

ထိုကဲ့သို႕ လူပ္ယွား ေဆာင္ရြက္မူမ်ားကုိ သိဟိလားေသာ ကုမၸဏီအစိုးရသည္ ဗိုလ္ခ်င္းပံ်၏လႈပ္ရွားမႈကို ပိတ္ပင္ရန္အတြက္ မိမိပိုင္နယ္ေျမအထဲမွ လူမ်ားကို ရခုိင္ျပည္ ထဲသို႕ မ၀င္ရဟု အျပင္းအထန္ တားျမစ္ ခသည္။ သို႕ေသာ္လည္း ထိေရာက္စြာ ပိတ္ပင္တားဆီးႏိုင္ ျခင္းမဟိပါ။ ခ်င္းပ်ံသည္ ေျမာက္ဦးျမိဳ႕ေတာ္ကို ေလးဘက္ေလးတန္ ၀ိုင္းညွပ္ျပီးလွ်င္ ဗမာနယ္ခ်ဲ႕အစိုးရကို လက္နက္ ခ်ခိုင္းသည္။ မၾကာမွီမွာ ေျမာက္ဦးျမိဳ႕ေတာ္ကို ခ်င္းပ်ံ႐ို႕ တိုက္ခိုက္သိမ္းယူ ေအာင္ပြဲဆင္ႏိုင္ခသည္။ ဗိုလ္ခ်င္း ပ်ံအနိန္ျဖင့္ ဖမ္းဆီး ရမိျပီးျဖစ္ေသာ ဗမာနယ္ခ်ဲ႕စစ္သားမ်ားကို စစ္သံုးပန္းအျဖစ္ ထားေသာ္လည္း ရဲေဘာ္ရဲ ဘက္မ်ားကမူ လက္စားေခ်လိုစိတ္ လြန္ကဲ ျပင္းျပနိန္ၾကသည့္ အတြက္ ဗမာစစ္သားမ်ားကို သတ္ျဖတ္ လက္စား ခ်ီခၾကသည္။ ယင္းအျပင္ ဗမာအလိုေတာ္ရိ၊ ရခိုင္တိုင္းရင္းသား လက္ကိုင္တုတ္မ်ားကိုပါ ကြပ္မ်က္ ခၾကသည္။ ယင္းသို႕လုပ္ျခင္းျဖင့္ ဗမာအလိုေတာ္ရိ လက္ကိုင္တုတ္မ်ား၏ေဆြမ်ိဳးမ်ားက ခ်င္းပ်ံေတာ္လွန္ေရး အေပၚ မခံမရပ္ႏိုင္ျဖစ္လာၾကသည္။ ယင္းကိုအေျခခံ၍ ကုမၸဏီအစိုးရသည္ ခ်င္းပ်ံ၏ေတာ္လွန္ေရး၌ ရခိုင္ တစ္မ်ိဳးသားလံုးက ေထာက္ခံနိန္သည္ဟု ထင္ရေသာ္လည္း အားလံုးေသာ ျပည္သူတစ္ရပ္လံုး၏ ေထာက္ခံမႈ မရဟိခေၾကာင္းကို သက္သီျပရန္ အခြင့္အခါေကာင္းတစ္ရပ္ ရလားခဲ့သည္။ မည္သို႕ပင္ ျဖစ္စီ ဗိုလ္ခ်င္းပ်ံ သည္ ရခိုင္ျပည္ကို ကယ္တင္ရန္ေသာ္၎၊ ရခိုင္ျပည္လြတ္လပ္ေရးကို ရဟိရန္အတြက္ေသာ္၎ အဖက္ဖက္မွ အသက္ကိုစြန္႕၍ ေတာ္လွန္ခေသာ ေတာ္လွန္ေရးေခါင္းေဆာင္ အာဇာနည္ေကာင္း တစ္ေယာက္ျဖစ္သည္ဟု အေရွ႕အိႏၵိယကုမၸဏီအစိုးရ၏ စာရြက္စာတမ္းမ်ားတြင္ သံုးသပ္ထားသည္ကုိ ေလ့လာတြိ႔ဟိရသည္။

ခ်င္းပ်ံေတာ္လွန္ေရး ေအာင္ျမင္မႈမ်ားကို ဗမာနယ္ခ်ဲ႕အစိုးရသည္ မခ်ိခံျပင္းျဖစလီ၊ အေရွ႕အိႏၵိယကုမၸဏီ အစိုးရအေပၚတြင္ဟိေသာ သံသယမ်ားသည္လည္း ပိုမိုမ်ားျပားလာလီ ျဖစ္သည္ကို သိသာထင္ရွားစြာ တိြ႕ျမင္လာရသည္။ ယင္းသံသယ ပိုကဲျခင္းကို သိသာရျခင္းမွာ----

ဗမာျပည္ပိုင္နက္ နယ္ေျမထဲတြင္ဟိေသာ အေရွ႕အိႏၵိယ ကုမၸဏီအစိုးရပိုင္ ကုန္တင္သေဘၤာသံုးစီးျဖစ္ေသာ “အပ္ဒမီးရာဒူရီ၊ ခ်ာေဟာအာေလာင္၊ အီလီမန္” ႐ို႕ကို ဗမာပိုင္နက္ နယ္ေျမထဲမွ ထြက္ခြာျခင္း လံုး၀ မျပဳဘဲ တားဆီးထားျခင္းပင္ ျဖစ္သည္။ ယင္းသို႕ လြန္ကၽြံေအာင္ျပဳလုပ္ျပီးခါမွ ပဲခူးတြင္ဟိေသာဗမာ စစ္ဗိုလ္တစ္ဦးက ဗမာအစိုးရအနိန္ျဖင့္ သေဘၤာသံုးစီးကို ၁၂ ပတ္ ဆိုင္းငံ့ထားျခင္းသည္ ရီတပ္တြင္ လံုျခံဳမႈ မဟိသျဖင့္ လံုျခံဳေရးအရသာလွ်င္ ထိန္း သိမ္းထားျခင္းျဖစ္သည္ဟု သေဘၤာသံုးစီးကို ျပန္လႊတ္ျပီးမွ အေၾကာင္းျပ အေျဖပီးခသည္။

ယင္းအျပင္ အေရွ႕အိႏၵိယ ကုမၸဏီစီးပြားေရး၏ လုပ္ငန္းသွ်င္ကိုယ္စားလွယ္မ်ား၏ စီးပြားေရး ယႏၱရားမ်ားကို ဖ်က္ဆီး ပစ္ခပါသည္။ အေရွ႕အိႏၵိယ ကုမၸဏီအစိုးရသည္ မိမိ႐ို႕အေပၚ ဗမာအစိုးရ၏ သံသယျမင္မႈကို ေျဖယွင္း ရန္အတြက္ေသာ္၎၊ ကုမၸဏီကိုယ္စားလွယ္မ်ား၏ စီးပြားေရး ျပန္လည္ ရွင္သန္ႏိုင္ေရး အတြက္ေသာ္၎၊ Lordmimto သည္ Captain Conning ေခါင္းေဆာင္ေသာ ေကာ္မခ်ိန္အဖြဲ႕တစ္ဖြဲ႕ကို ဗမာျပည္သို႕ စီလႊတ္ လိုက္ရသည္။ ယင္းေကာ္မရွင္ အဖြဲ႕ကို စီလႊတ္လိုက္ျခင္း၏အဓိက ဇစ္ျမစ္မွာ အေရွ႕အိႏၵိယ ကုမၸဏီ အစိုးရ အနိန္ျဖင့္ ခ်င္းပ်ံေတာ္လွန္ေရး အေပၚ လံုး၀ အကူအညီ မေပးေၾကာင္းႏွင့္ အေရွ႕အိႏၵိယ ကုမၸဏီ အစိုးရႏွင့္ ဗမာ အစိုးရ႐ို႕၏အၾကားတြင္ ျဖစ္ေပၚနိန္ေသာ ပဋိပကၡမ်ား၊ သံသယမ်ားကို ေျဖယွင္းရန္ အတြက္ ျဖစ္သည္။ သို႕ေသာ္ လည္း ေကာ္မခ်ိန္ေခါင္းေဆာင္ Captain Conning သည္ အေရွ႕ အိႏၵိယကုမၸဏီ အစိုးရအနိန္ျဖင့္ ခ်င္းပ်ံေတာ္ လွန္ေရးတြင္ အကူအညီပီးနိန္သည္ဆိုေသာ ဗမာအစိုးရ၏ သံသယကို ေျပေပ်ာက္ေအာင္ မေျဖယွင္းႏိုင္ခပါ။ ဗမာအစိုးရအနိန္ျဖင့္ အေရွ႕အိႏၵိယကုမၸဏီ အစိုးရအေပၚ သံသယျဖစ္ရျခင္း အေၾကာင္းရင္းမ်ားမွာ -----

(က) ဗိုလ္ခ်င္းပ်ံ၏ ေနာက္လိုက္ေနာက္ပါ အမ်ားစုသည္ ဟာရ္ဘင္းသားမ်ား ျဖစ္နိန္ၾကျခင္း၊
(ခ) ဗိုလ္ခ်င္းပ်ံ၏ ဆုတ္စစ္မ်ားတြင္ စစ္တေကာင္းနယ္၌ အေရာင္ေပ်ာက္ နိန္ႏိုင္ျခင္း၊
(ဂ) ၁၈၁၁ ခုႏွစ္က အေရွ႕အိႏၵိယကုမၸဏီ အစိုးရႏွင့္ ဗမာအစိုးရို႕၏ ျဖစ္ေပၚလွ်က္ဟိနိန္ေသာ နယ္စပ္ျပႆနာ (Taknaf Border) တြင္ ခ်င္းပ်ံအနိန္ျဖင့္ ယင္းနယ္စပ္တြင္ ျခီကုတ္ရယူျပီး ဗမာနယ္ခ်ဲ႕ မ်ားကို တုိက္ခိုက္နိန္သည္ကို သိလွ်က္နန္႔ အေရွ႕အိႏၵိယကုမၸဏီအစိုးရသည္ ေမလအထိ ဗိုလ္ခ်င္းပ်ံအေပၚ အေရးယူ ႏွင္ထုတ္မႈမဟိချခင္း၊
(ဃ) အေရွ႕အိႏၵိယကုမၸဏီ အစိုးရသည္ ခ်င္းပ်ံလႈပ္ရွားမႈအေပၚတြင္ တစ္စံုတစ္ရာ ထိေရာက္စြာ အေရးယူမႈ မဟိျခင္း၊
(င) အေရွ႕အိႏၵိယကုမၸဏီ အစိုးရပိုင္ စစ္တေကာင္းနယ္တြင္ အမႈထမ္းနိန္ေသာ ဆရာ၀န္ Dr. Mack ႏွင့္ ဗိုလ္ခ်င္းပ်ံ အဆက္အသြယ္ဟိနိန္ျခင္း၊ ယင္းသို႕ အဆက္အသြယ္ဟိနိန္သည္ဟု ဗမာနယ္ခ်ဲ႕အစိုးရက စြပ္စြဲျခင္းမွာ စစ္တေကာင္းနယ္ဟိ သေဘၤာက်င္းတစ္ခုမွ ဗိုလ္ခ်င္းပ်ံႏွင့္ေတာ္လွန္ေရး ရဲေဘာ္မ်ားသည္ ေသနတ္ အပါအ၀င္ လက္နက္ခဲယမ္းမီးေက်ာက္မ်ားကို လုယူလားသည္ကို Dr. Mack အနိန္ႏွင့္ တစ္စံုတစ္ရာမွ ထိေရာက္စြာ အေရးယူေဆာင္ရြက္မႈ မဟိသည့္ အတြက္ျဖစ္သည္။

သေဘၤာႏွင့္ေသနတ္မ်ားကို လုယူမႈအေပၚ Dr. Mack အနိန္ျဖင့္ မသိက်ိဳးကၽြံျပဳနိန္ျခင္းသည္ မျဖစ္ႏိုင္။ ယင္းေၾကာင့္ Dr. Mack အား အျပစ္ပီးရန္အတြက္ ဗမာနယ္ခ်ဲ႕အစိုးရလက္ထဲသို႕ အပ္ႏွံရမည္ဟု ဗမာ အစိုးရက ရာဇသံထုတ္လာပါသည္။

ယင္းအျပင္ နတ္ျမစ္အတြင္းတြင္ဟိေသာ အေရွ႕အိႏၵိယကုမၸဏီ အစိုးရ လက္ေအာက္ခံ ရီတပ္မွ အေျမာက္ၾကီး တစ္လက္ကို ခ်င္းပ်ံႏွင့္ရဲေဘာ္ရဲဘက္မ်ားက ခိုးယူလားသည္ကို သိလွ်က္ႏွင့္ လ်စ္လ်ဴယႈထားျခင္းသည္ ခ်င္းပ်ံ ေတာ္လွန္ေရးအေပၚ အေရွ႕အိႏၵိယကုမၸဏီအစိုးရသည္ တဆင့္ခံ အကူအညီေပးသည္ဟု ဗမာအစိုးရက အတိအက် စြပ္စြဲေျပာဆိုလာသည္။

ယင္းသို႕ေသာ စြပ္စြဲမႈမ်ား၊ သံသယမ်ားဟိနိန္သျဖင့္ ဗမာအစိုးရႏွင့္ ေဆြးေႏြးသည့္အခါ သတိထား၍ ေဆြးေႏြးရန္ အေရွ႕အိႏၵိယကုမၸဏီ အစိုးရသည္ ေကာ္မရွင္ေခါင္းေဆာင္ Captain Conning အား ထပ္မံမွာၾကားလိုက္ေသးသည္။

အဂၤလိပ္အစိုးရ သည္ ဗိုလ္ခ်င္းပ်ံ၏ ေတာ္လွန္ေရးကို အကူအညီပီခေၾကာင္း W.White ၏ သမိုင္း စာအုပ္တြင္ အတိအက် ေရးသားထားသည္ကို တိြ႕ရသည္။ နတ္ျမစ္၀ဟိ ရီတပ္မွ အေျမာက္ၾကီး ေပ်ာက္ဆံုးလားျခင္းကိစၥတြင္ ဗိုလ္ခ်င္းပ်ံႏွင့္ Dr. Mack ႐ို႕ အဆက္အသြယ္ဟိခသည္ဟုလည္း ေရးသားထားပါသည္။ သို႕ေသာ္ W.White ၏ ေရးသားခ်က္မ်ားသည္ အမွန္တရားႏွင့္ဆက္ႏြယ္မႈမဟိေသာ လုပ္ဇာတ္ခင္းမႈ တစ္ခုသာျဖစ္သည္ဟု အျခား သမိုင္းဆရာမ်ားက ေ၀ဖန္ခၾကလီသည္။ ဇာအတြက္ေၾကာင့္ ဆိုေသာ္ ဗိုလ္ခ်င္းပ်ံနိန္ေသာ နတ္ျမစ္ကမ္းျခီ တေလွ်ာက္တြင္ ေတာေတာင္ထူထပ္သည္က တစ္ေၾကာင္း၊ ဗိုလ္ခ်င္းပ်ံ၏ လႈပ္ယွားမႈကို ႏွိပ္ကြပ္ရန္အတြက္ အေရွ႕အိႏၵိယကုမၸဏီ အစိုးရတြင္ ထိေရာက္ေသာ အင္အား မဟိသည္က တစ္ေၾကာင္း စသည့္အေၾကာင္း ႐ို႕ေၾကာင့္ ျဖစ္သည္ဟု ကိုးကားေဖၚျပပါသည္။

Captain Conning သည္ ခ်င္းပ်ံေတာ္လွန္ေရးအေပၚတြင္ အေရွ႕အိႏၵိယကုမၸဏီ အစိုးရအနိန္ျဖင့္ အကူအညီ မပီးေၾကာင္းႏွင့္ ၾကားနိန္အျဖစ္သာ နိန္ေၾကာင္းကိုတင္ျပရန္ အၾကိမ္ၾကိမ္ၾကိဳးစားခသည္။ Captain Conning ႏွင့္ ဗမာအစိုးရ႐ို႕ ေဆြးေႏြး ဆံုးျဖတ္ခ်က္တြင္ အေရွ႕အိႏၵိယ ကုမၸဏီ အစိုးရအနိန္ျဖင့္ ခ်င္းပ်ံ ေတာ္လွန္ေရး အတြက္ လက္နက္၊ စားနပ္ရိကၡာကို မိမိအစိုးရ ပိုင္နက္ နယ္ျမီထဲတြင္ မရွာရေအာင္ တားျမစ္ပီးမည္။ သို႕ေသာ္ ဗိုလ္ခ်င္းပ်ံအား ဖမ္းဆီးျပီး ဗမာအစိုးရ၏လက္ထဲသို႕ အပ္ႏွံရန္မွာ မျဖစ္ႏိုင္ေၾကာင္း ျငင္းဆိုခသည္။ ယင္းျငင္းပယ္ခ်က္ အေပၚတြင္ ဗမာအစိုးရသည္ အေရွ႕အိႏၵိယ ကုမၸဏီ အစိုးရအေပၚ မ်ားစြာမေၾကမနပ္ ျဖစ္ခလီသည္။

မိုးရာသီကုန္လားသည္ႏွင့္ တျပိဳက္နက္တည္း ဗမာနယ္ခ်ဲ႕အစိုးရသည္ ဗိုလ္ခ်င္းပ်ံ သိမ္းပိုက္ ထားေသာ နယ္ေျမ မ်ားကို ျပန္လည္သိမ္းယူရန္ ၾကိဳးစားလာပါသည္။ ဗိုလ္ခ်င္းပ်ံႏွင့္ ဗမာစစ္တပ္႐ို႕၏ မာန္ေအာင္ကၽြန္းတြင္ ျဖစ္ပြားေသာစစ္ပြဲ၌ ဗိုလ္ခ်င္းပ်ံဘက္မွ တပ္သားမ်ားႏွင့္ စစ္သေဘၤာအေျမာက္အမ်ား က်ဆံုး နစ္နာခသည္။ ဗိ္ုလ္ခ်င္းပ်ံသည္ က်န္ဟိေသာ စစ္သည္အင္းအား၊ စစ္သေဘၤာအင္အားမ်ားႏွင့္ ျပန္လည္ တိုက္ခိုက္ခေသာ္လည္း ေအာင္ျမင္မႈမဟိခပါ။ မာန္ေအာင္ကၽြန္းသည္လည္း ဗမာနယ္ခ်ဲ႕လက္ေအာက္သို႕ ျပန္လည္ေရာက္လားခရသည္။ တျဖည္းျဖည္းႏွင့္ပင္ ဗမာနယ္ခ်ဲ႕သမားမ်ားသည္ ဗိုလ္ခ်င္းပ်ံသိမ္းပိုက္ထားေသာ နယ္ေျမမ်ားကို အလံုးအရင္း ႏွင့္ ၀င္ေရာက္ တိုက္ခိုက္လာသည့္ အခါ အင္အားခ်င္း မမွ်သည့္ အတြက္ ဗိုလ္ခ်င္းပ်ံႏွင့္ ေတာ္လွန္ေရး ရဲေဘာ္ မ်ားသည္ တဖန္ျပန္၍ စစ္တေကာင္းနယ္ ေတာင္တန္းေဒသမ်ားတြင္ ခိုလႈံလာၾကရသည္။

Captain Conning သည္ ဗမာအစိုးရအေပၚတြင္ ပီးထားသည့္ ခ်င္းပ်ံအား အေရွ႕အိႏၵိယကုမၸဏီ အစိုးရပိုင္ နယ္ေျမထဲမွ တိုက္ထုတ္ပစ္မည့္ ဆႏၵသေဘာထားမ်ားသည္ ေျပာင္းလြဲလားသည္ကို တိြ႕ရ၏။ ဇာေၾကာင့္ဆိုေသာ္ ဗိုလ္ခ်င္းပ်ံႏွင့္ ရဲေဘာ္ရဲဘက္မ်ားကို ဖမ္းဆီးရမိက စစ္တေကာင္းေတာင္တန္းနယ္ တ၀ိုက္တြင္ အကြဲကြဲအျပားျပား ဖမ္းဆီးခ်ဳပ္ေႏွာင္ထားမည္ဆိုသည့္ ဆံုးျဖတ္ခ်က္မ်ားကိုသာ ခ်မွတ္လာခေသာေၾကာင့္ျဖစ္ သည္။ ယင္းသို႕ဆံုးျဖတ္ခ်က္ကို ဗမာနယ္ခ်ဲ႕အစိုးရ သိလားေသာ အခါတြင္ အေရွ႕အိႏၵိယကုမၸဏီ အစိုးရအား ဆန္႕က်င္တုန္႕ျပန္သည့္အနိန္ျဖင့္ ခ်င္းပ်ံႏွင့္တကြ သူ၏ရဲေဘာ္ရဲဘက္မ်ားကို ဗမာအစိုးရလက္ထဲသို႕ အပ္ႏွံ ရမည္ဟူေသာ အမိန္႕ကို ခ်မွတ္လာခသည္။ ယင္းနည္းတူ Dr. Mack ကိုလည္း ဗမာအစိုးရလက္ထဲသို႕ အပ္ႏွံ ရန္ ရာဇသံ ထပ္ဆင့္ ပီးလာသည္။ ဤခ်မွတ္ထားေသာရာဇသံကို အာဏာဖီဆန္ပါက ဗမာစစ္တပ္မ်ားသည္ စစ္တေကာင္းနယ္ အတြင္းသို႕ ၀င္ေရာက္ ရလိမ့္မည္ဟု အမိန္႕ခ်မွတ္ခသည္။ အေရွ႕အိႏၵိယ ကုမၸဏီ အစိုးရသည္ Dr. Mack ကိုေခၚယူ၍ ဗမာအစိုးရ၏ စြပ္စြဲခ်က္ကို ယွင္းလင္းရန္ႏွင့္ ထုေခ် ပီးရန္ ေျပာလီသည္။ Dr. Mack က ေခ်ပရာတြင္ မိမိအနိန္ျဖင့္ ဆရာ၀န္ တစ္ေယာက္ျဖစ္ျပီး ရခုိင္ျပည္မွ စစ္ေျပးဒုကၡသည္မ်ားကို ျပဳစုရန္ တာ၀န္ ပီးထားခံရသူျဖစ္၍ ျပဳစုကူညီခေၾကာင္း၊ ဗိုလ္ခ်င္းပ်ံႏွင့္ သိသည္ဆုိရံုသာ သိေၾကာင္းႏွင့္ အျခားအမ်ိဳးမ်ိဳးေသာ လုပ္ငန္းမ်ားအေပၚတြင္ အေၾကာင္းျပျပီး ဗမာနယ္ခ်ဲ႕အစိုးရက စြပ္စြဲခ်က္မ်ားသည္ မမွန္ကန္ေၾကာင္း ျပန္လည္ ထုေခ်တင္ျပခပါသည္။ ယင္းသို႕ Dr.Mack ၏ထုေခ်တင္ျပခ်က္ကို အေရွ႕ အိႏၵိယကုမၸဏီ အစိုးရအနိန္ျဖင့္ ေၾကနပ္မႈရနိန္ျပီး ဗမာနယ္ခ်ဲ႕အစိုးရ၏ လိမ္လည္ၾကံရြယ္ စြပ္စြဲမႈ မ်ားသာျဖစ္သည္ဟု ဆံုးျဖတ္ခ်က္မ်ား ခ်ခပါ သည္။ ယင္းေနာက္ပိုင္းတြင္ အေရွ႕အိႏၵိယကုမၸဏီ အစိုးရ ဘုရင္ခံ Lordmimto သည္ ရခုိင္စစ္ေဘး ဒုကၡသည္မ်ား အေပၚတြင္ အဆင့္ သံုးဆင့္ ခြဲျခားလိုက္သည္။

(က) ခ်င္းပ်ံႏွင့္တကြ ေတာ္လွန္ေရးေခါင္းေဆာင္မ်ား
(ခ) ေခါင္းေဆာင္မ်ား၏ ဦးေဆာင္မႈကိုခံယူျပီး ေတာ္လွန္ေသာျပည္သူမ်ား၊
(ဂ) ဗမာနယ္ခ်ဲ႕အစိုးရ၏ ႏိွပ္စက္ညွင္းပမ္းမႈမွ လြတ္ေျမာက္ေအာင္ တိမ္းေယွာင္နိန္ေသာ ရခိုင္ျပည္သူမ်ားဟူ၍ ျဖစ္သည္။
(က) အဆင့္တြင္ပါ၀င္ေသာ ေတာ္လွန္ေရးေခါင္းေဆာင္မ်ားကို Lordmimto သည္ ဗမာလက္ထဲ အပ္ရန္ သေဘာ မတူခပါ။ (ခ) အဆင့္တြင္ပါ၀င္ေသာ ေတာ္လွန္ေသာျပည္သူမ်ားကိုလည္း ဗမာနယ္ခ်ဲ႕႐ို႕၏ ႏွိပ္စက္မႈမွ လြတ္ရန္အတြက္ အေရွ႕အိႏၵိယကုမၸဏီ အစိုးရ ပိုင္နက္နယ္ေျမထဲတြင္ ေနထိုင္ခြင့္ ေပးခသည္။ (ဂ) အဆင့္တြင္ပါ၀င္ေသာ Refugees မ်ားကိုလည္း အေရွ႕အိႏၵိယကုမၸဏီ အစိုးရနယ္ေျမထဲ၌ အျမဲတမ္းလုပ္ကိုင္ စားေသာက္ရန္ နိန္ထိုင္ခြင့္ပီးခသည္။ ဗမာနယ္ခ်ဲ႕အစိုးရသည္ ရခိုင္စစ္ေျပးဒုကၡသည္မ်ားကို ျပန္လည္ ေတာင္းခံသည္ကို အမ်ိဳးမ်ိဳးစဥ္းစားလွ်က္ Lordmimto သည္ စိတ္အေျပာင္းအလဲျဖစ္သည္ဟု သိရေသာ္လည္း ေနာက္ဆံုးတြင္ ရခုိင္စစ္ျပီးဒုကၡသည္မ်ားကို ဗမာနယ္ခ်ဲ႕လက္ထဲသို႕ လံုး၀မအပ္ႏွံခဲ့ပါ။

ခ်င္းပ်ံသည္ စစ္ေအာင္မႈမရပဲ အေရွ႕အိႏၵိယကုမၸဏီ အစိုးရပိုင္ စစ္တေကာင္းနယ္ထဲတြင္ ခိုလႈံနိန္သည္ကို အေရွ႕အိႏၵိယကုမၸဏီ အစိုးရအနိန္ျဖင့္ ႏွင္ထုတ္မႈ လံုး၀မရွိခပါ။ ၁၈၁၂ ခု ေဖေဖၚ၀ါရီလတြင္ Teknaf ရဲဌာနာ သည္ ခ်င္းပ်ံကို ဖမ္းယူလားပါသည္။ သို႕ေသာ္လည္း ဗိုလ္ခ်င္းပ်ံသည္ ယင္းဌာနာလက္ထဲမွ ထြက္ျပီးႏိုင္ခပါ သည္။ ခ်င္းပ်ံအေပၚတြင္ အေရွ႕အိႏၵိယကုမၸဏီ အစိုးရ၏ အေရးယူမႈမ်ားသည္ ထိေရာက္မႈမဟိသည့္ အတြက္ ဗမာနယ္ခ်ဲ႕ အစိုးရသည္ အေရွ႕အိႏၵိယ ကုမၸဏီ အစိုးရအေပၚတြင္ မ်ားစြာေဒါသထြက္လွ်က္ဟိနိန္ပါသည္။ ယင္း ေၾကာင့္ ဗမာစစ္သား ၆ ေယာက္သည္ အေရွ႕အိႏၵိယကုမၸဏီအစိုးရပိုင္ စစ္တေကာင္းနယ္ထဲသို႕ ခိုး၀င္လွ်က္ ရခိုင္ ေတာ္လွန္ေရးသမားမ်ားကို တိုက္ခိုက္လာသည္။ ယင္းအေၾကာင္းေၾကာင့္ ၁၇၉၄ ခုႏွစ္တြင္ ျဖစ္ပြားခေသာ နယ္ေျမ က်ဴးေက်ာ္မႈ ျပႆနာသည္ ယခုတဖန္ ျပန္လည္ေပၚေပါက္လာချပန္သည္။ ဗမာအစိုးရသည္ နယ္စပ္ ေဒသတေလွ်ာက္တြင္ စစ္တပ္မ်ား ခ်ထားေၾကာင္းကို သိထားယံုၾကည္ေသာ အေရွ႕အိႏၵိယကုမၸဏီ အစိုးရသည္ ဒကၠားျမိဳ႕မွ အမွတ္ ၁၂ ေၾကးတပ္ ၂ တပ္ကို Teknaf နယ္စပ္မွာ ခ်ထားလိုက္သည္။ ယင္းအခ်ိန္တြင္ အေရွ႕ အိႏၵိယကုမၸဏီအစိုးရ၏ ေထာက္လွမ္းေရးသတင္းပို႕သူ ခၽြိဳက္ေရာ့ဒ္ အဟာမြတ္ ဘာဒါဒီသည္ ဗမာအစိုးရ၏ သတင္းကို ပို႕ရန္လာစဥ္ ရခိုင္ျပည္တြင္ အဖမ္းခံခရသည္။ ခၽြိဳက္၏ ေျပာျပခ်က္အရ Dr.Mac ႏွင့္ ရခိုင္စစ္ ျပီးဒုကၡသည္မ်ားကို ဗမာနယ္ခ်ဲ႕အစိုးရထံ အပ္ႏွံရန္ေတာင္းဆိုခ်က္အရ ဗမာစစ္သားမ်ားကို နယ္စပ္တ ေလွ်ာက္ခ်ထားေၾကာင္း သိရသည္။ အကယ္၍ မလြဲအပ္ပါက ဗမာတပ္မ်ားသည္ Teknaf မွ Dhaka သို႕ ခ်ီတက္ရလိမ့္မည္။ ထိုမွတစ္ဆင့္ Calacutta သို႕ထိ စစ္ခ်ီမည္။ ဗမာနယ္ခ်ဲ႕ဘက္မွ စစ္ေရးအကူအညီပီးရန္ ျပင္သစ္အစိုးရသည္ အဆင္သင့္ဟိေၾကာင္းကိုလည္း ဗမာအစိုးရမွ ေျပာၾကားေၾကာင္း သိရသည္။

ဗမာအစိုးရအနိန္ျဖင့္ Dr. Mac အပါအ၀င္ ရခိုင္စစ္ျပီးဒုကၡသည္မ်ားႏွင့္ ခၽြိဳက္ကို ဖလွယ္ရန္ အတြက္ ဓါးစာခံ ဖမ္းထားခေသာ္လည္း အေရွ႕အိႏၵိယကုမၸဏီ အစိုးရထံသို႕ စာႏွစ္ေစာင္ကို ပီးပို႕မည့္သူ မဟိသည့္ အတြက္ ခၽြိဳက္ကို စီလႊတ္ခိုင္းျခင္းျဖင့္ ခၽြိဳက္သည္ ဗမာအစိုးရလက္ထဲက လြတ္လာခသည္။ ယင္းစာႏွစ္ေစာင္တြင္ အေရွ႕အိႏၵိယ ကုမၸဏီအစိုးရႏွင့္ စစ္မက္ျဖစ္ပြားမည္ဆိုပါက ဗမာစစ္တပ္ဘက္မွ ျပင္သစ္အစိုးရသည္ စစ္ကူေပးရန္အဆင္ သင့္ဟိေၾကာင္း၊ နယ္စပ္တေလွ်ာက္မွာလည္း စစ္တပ္အေျမာက္အမ်ား ခ်ထားေၾကာင္း ပါဟိသည္။ သို႕ေသာ္ လည္း အေရွ႕အိႏၵိယကုမၸဏီအစိုးရအနိန္ျဖင့္ ယင္းစာမ်ားတြင္ ပါေသာ အေၾကာင္း အရာမ်ားသည္ ဗမာမ်ား၏ လိမ္လည္ေျခာက္လွန္႕မႈမ်ားသာ ျဖစ္သည္ဟု သေဘာေပါက္နားလည္ျပီးသား ျဖစ္နိန္ပါေတာ့သည္။

ဤသုိ႕အေျခအနိန္တြင္ အေရွ႕အိႏၵိယကုမၸဏီ အစိုးရသည္ ဗိုလ္ခ်င္းပ်ံကို ဖမ္းဆီးလွ်က္ ဗိုလ္ခ်င္းပ်ံ၏ ေတာ္ လွန္ေရးကို ရပ္စဲပစ္ရန္ ၾကဳိးစားပါသည္။ ဗိုလ္မွဴး တြက္မက္္ေမာ္လင္းသည္ ေရာ္နာပူေလာင္ အရပ္၏ အေရွ႕ ေျမာက္ဖက္သို႕ စစ္ဆင္ေရး ထြက္ျပီးလွ်င္ ဗိုလ္ခ်င္းပ်ံႏွင့္ ေတာ္လွန္ေရး ေခါင္းေဆာင္မ်ား၏ မိသားစု ၂၈ ေယာက္ကို ဖမ္းဆီးခပါသည္။

ဗိုလ္မွဴးၾကီးေမာ္ဂင္သည္ ေတာ္လွန္ေရးသမားမ်ား၏မိသားစုမ်ားကို ဖမ္းဆီးျခင္းအားျဖင့္ ေခါင္းေဆာင္မ်ားကို ဖမ္းဆီးရလိမ့္မည္ဟု ထင္ခသည္။ ေမာ္ဂင္ထင္ျမင္လုပ္ေဆာင္ခ်က္မ်ားသည္ အထင္ႏွင့္အျမင္ အားလံုးကုန္စင္ ေအာင္ လြဲမွားေၾကာင္းကို အေရွ႕အိႏၵိယကုမၸဏီ အစိုးရသည္ ေနာက္မွ သိလာခသည္။ အေရွ႕အိႏၵိယကုမၸဏီ အစိုးရသည္ ဖမ္းဆီးရမိထားေသာ မိသားစု (၂၈)ေယာက္ကို ဗမာနယ္ခ်ဲ႕လက္ထဲသို႕ မအပ္ႏွံခပါ။ ယင္းသို႕ မအပ္ႏွံသည့္အတြက္ ဗမာနယ္ခ်ဲ႕အစိုးရသည္ မိမိ႐ို႕အား တိုက္ခုိက္လာလိမ့္မည္ဟု ထင္ျမင္သံုးသပ္ခသည္။ ယင္းအျပင္ ဖမ္းဆီးရမိျပီးျဖစ္ေသာ မိသားစု ၂၈ ေယာက္ကိုလည္း လြတ္ပစ္ပါက ဗမာနယ္ခ်ဲ႕အစိုးရသည္ မိမိ အစိုးရအေပၚ တင္ဟိေသာသံသယမ်ား ပိုမိုၾကီးထြားလာႏို္င္သည္ဟု သံုးသပ္ျပီး ယင္းမိသားစုမ်ားကို စစ္တ ေကာင္းမွတစ္ဆင့္ ဒကၠားျမိဳ႕သို႕ယူေဆာင္လားသည္။ စစ္တေကာင္းမွ တရာသူၾကီး P.W ပိရွ္လ္သည္ ခ်င္းပ်ံႏွင့္ အေရွ႕အိႏၵိယကုမၸဏီ အစိုးရ႐ို႕ ဆက္သြယ္မႈမဟိေၾကာင္းကို ရခိုင္ျပည္အား အုပ္ခ်ဳပ္နိန္ေသာ ဗမာ နယ္ခ်ဲ႕ စစ္ဗိုလ္ခ်ဳပ္ သိစီရန္ စကားျပန္ တိတ္ေလာ့မွ တစ္ဆင့္ ျပန္ၾကားလိုက္သည္။ ယင္းျပန္ၾကားလႊာတြင္ ခ်င္းပ်ံကို ဖမ္းဆီးရန္အတြက္ ၀ရမ္း ထုတ္ထားျပီျဖစ္ေၾကာင္း၊ သို႕ေသာ္လည္း ခ်င္းပ်ံကို ဖမ္းဆီးရမိက ဗမာ အစိုးရထံသို႕ ပို႕မည္မပို႕မည္ကို အထက္အရာဟိပုိင္း၏ သေဘာထားကို လိုက္နာရမည္ဟု ပါဟိသည္။ General Lordmimto ကလည္း တရားသူၾကီး P.W ပိရွ္လ္၏သတင္းေပးခ်က္ကို သေဘာတူလက္ခံ အတည္ျပဳခသည္။ General Lordmimto ကပင္ ဗိုလ္ခ်င္းပ်ံကို ဖမ္းဆီးရမိပါက အေရွ႕အိႏၵိယကုမၸဏီ အစိုးရ၏ အထက္ပိုင္း အရာဟိမ်ား၏ သေဘာထားကို ၾကည့္ရမည္ဟု လွည့္ပတ္ေျပာဆိုခသည္။ မိမိ၏ေျပာဆိုခ်က္မ်ားကို ဗမာ နယ္ခ်ဲ႕အစိုးရအနိန္ျဖင့္ ခ်င္းပ်ံကို ဖမ္းဆီးရမိပါက သူ႐ို႕လက္ထဲသို႕ အပ္လာလိမ့္မည္ဟု ထင္ျမင္နိန္ဖို႔ ေသခ်ာေၾကာင္းကိုလည္း ေျပာခပါသည္။

ဗိုလ္ခ်င္းပ်ံ၏မိသားစုကို ဖမ္းဆီးမိျပီးေနာက္ ခ်င္းပ်ံကို ထပ္မံဖမ္းမည္ဆိုေသာ ဗုိလ္မွဴးၾကီးေမာ္ဂင္၏အစီအစဥ္ သည္ အထမေျမာက္ခပါ။ ၁၈၁၂ ခုေဖေဖၚ၀ါရီလကုန္ပိုင္း နတ္ျမစ္အေရွ႕ဘက္ကမ္းတြင္ ဗမာနယ္ခ်ဲ႕အစိုးရ၏ စစ္သေဘၤာမ်ားႏွင့္ စစ္သည္ေတာ္အင္အား အေျမာက္အမ်ားခ်ထားသျဖင့္ ဗမာနယ္ခ်ဲ႕အစိုးရႏွင့္ အေရွ႕အိႏၵိယ ကုမၸဏီ အစိုးရ႐ို႕သည္ ရန္ေစာင္မႈမ်ားတျဖည္းျဖည္းတင္းမာလာခၾကသည္။ နယ္စပ္ျပႆနာ ပိုမိုတင္းမာလာ သည့္အတြက္ အေရွ႕အိႏၵိယကုမၸဏီ အစိုးရမွပို႕ထားေသာ ေကာ္မခ်ိန္အဖြဲ႔အတြက္ စိုးရိမ္ေၾကာင့္ၾက စဥ္းစား ရမည့္အေျခအနိန္သို႕ ေရာက္လာျပန္သည္။ ဗမာနယ္ခ်ဲ႕အစိုးရႏွင့္ ဤကဲ့သို႕ စစ္သည္အင္အားမ်ား နယ္စပ္ တြင္ ပိုမိုခ်ထားသည္ကို အေရွ႕အိႏၵိယကုမၸဏီ အစိုးရအနိန္ျဖင့္ သံုးသပ္ၾကည့္ေသာအခါ အေျဖ ၂ ခုထြက္လာ ပါသည္။

၁။ အကယ္၍ ဒကၠားႏွင့္ ကာလကတၱားသို႕သာ ဗမာတပ္မ်ားက်ဴးေက်ာ္လာသည္ဟိက ဗမာႏွင့္ အဂၤလိပ္ အစိုးရ႐ို႕ စစ္ျဖစ္ရန္ အေျခအနိန္ဟိိသည္။
၂။ ဗိုလ္ခ်င္းပ်ံႏွင့္ ေတာ္လွန္ေရးသမားမ်ားကိုသာ ဗမာနယ္ခ်ဲ႕အစိုးရလက္ထဲသို႕ မအပ္ႏွံခလွ်င္ Captain Conning ေခါင္းေဆာင္ေသာ ေကာ္မခ်ိန္ အဖြဲ႕သည္ အလိုအေလွ်ာက္ ဓါးစာခံဘ၀သို႕ က်ေရာက္ႏိုင္သည္ဟု သံုးသပ္ခၾက၏။ ယင္းေၾကာင့္ အေရွ႕အိႏၵိယကုမၸဏီ အစိုးရသည္ ေကာ္မရွင္အဖြဲ႕ႏွင့္တကြ ရန္ကုန္ျမိဳ႕တြငဟိနိန္ ေသာ အဂၤလိပ္လူမ်ိဳးမ်ား၏ လံုျခံဳေရးအတြက္ မိမိအစိုးရပိုင္ အိန္္ပြိဳင္နာႏွင့္ မာလာဘာအမည္ဟိ သေဘၤာႏွစ္စီး ကို ရန္ကုန္သို႕ စီလႊတ္လိုက္သည္။ တခ်ိန္တည္းမွာပင္ အေရွ႕အိႏၵိယကုမၸဏီ အစိုးရသည္ စစ္တေကာင္း နယ္၌ စစ္သေဘၤာမ်ားႏွင့္ စစ္သည္အင္အားကို ထပ္ေလာင္းျဖည့္စြက္ နိရာခ်ထားလိုက္သည္။ သုိ႕ေသာ္လည္း ဗမာနယ္ခ်ဲ႕အစိုးရႏွင့္ ပဋိပကၡမျဖစ္ရေအာင္ ၾကိဳးစားလွ်က္ဟိသည္။
ဗမာစစ္သားမ်ားသည္ အေရွ႕အိႏၵိယကုမၸဏီ အစိုးရ၏ စစ္သားမ်ားကို စတင္က်ဴးေက်ာ္ ပစ္ခတ္ခသည္။ ထိုအခါ ဗုိလ္မွဴးေမာ္ဂင္က ဤသို႕ ပစ္ခတ္ရျခင္း ဇစ္ျမစ္အေၾကာင္းတရားကို ဗမာအစိုးရထံ ေတာင္းဆိုခသည္။ ယင္းေတာင္ခံခ်က္ အေပၚ ဗမာစစ္ဗိုလ္ခ်ဳပ္က ဤသို႕ပစ္ခတ္သည္ကို မိမိအနိန္နန္႔ မသိေၾကာင္း၊ ဤသို႕ ျဖစ္ရသည့္ အတြက္ မ်ားစြာယူက်ံဳးမရျဖစ္မိေၾကာင္း ေျပာဆိုျပန္ၾကားခသည္။ အေရွ႕အိႏၵိယ ကုမၸဏီ အစိုးရ အနိန္ျဖင့္ ဗုိလ္ခ်င္းပ်ံကိုဖမ္းဆီးရန္ ၾကိဳးစားနိန္သည္ဟူေသာ တင္ျပခ်က္ကိုမူ ဗမာနယ္ခ်ဲ႕အစိုး ရသည္ ေၾကနပ္မႈ မရွိခပါ။ ေဆြးေႏြးနိန္စဥ္အတြင္းမွာပင္ ဗမာနယ္ခ်ဲ႕အစိုးရသည္ နယ္စပ္၌ စစ္သည္အင္အား အျပည့္ ခ်ထားလွ်က္ဟိသည္ကို တိြ႕ရသည္။ ယင္းသို႔ပ်င္ဆင္ျခင္းႏွင့္ တျပိဳင္နက္တည္းမွာပင္ ဗမာနယ္ခ်ဲ႕အစိုး ရသည္ အေရွ႕အိႏၵိယကုမၸဏီ အစိုးရ၏စစ္အင္အားကို သိႏိုင္ရန္ သူလွ်ိဳမ်ားကို စီလႊတ္ ပီးပို႕လိုက္ေၾကာင္း ကို ျဗိတိသွ်႐ို႕ သတင္းရလီသည္။ သုိ႕အတြက္ နယ္စပ္ ျပႆနာ ေျပလည္ေရး အတြက္ ေဆြးေႏြးရန္ အေရွ႕အိႏၵိယကုမၸဏီ က စီစဥ္ခလီသည္။
သို႕ေသာ္လည္း ေဆြးေႏြးနိန္စဥ္အတြင္း အပစ္အခတ္ ရပ္စဲ လွ်က္ဟိသျဖင့္ ဗမာစစ္သားမ်ားသည္ အေရွ႕အိႏၵိယကုမၸဏီ အစိုးရ ပိုင္နယ္ျမီထဲသို႕ ၀င္ေရာက္ ႏိုင္သည္ဟု အေရွ႕အိႏၵိယကုမၸဏီ အစိုးရက ခန္႕မွန္းထားသည္။ အဘယ္ေၾကာင့္ ဆိုေသာ္ ၁၈၁၂ ခုႏွစ္ မတ္လတြင္ ဗမာစစ္သားမ်ားသည္ အေရွ႕အိႏၵိယကုမၸဏီ အစိုးရပိုင္ နယ္စပ္ထဲသို႕ ခ်င္းႏွင္း ၀င္ေရာက္လာသျဖင့္ အဂၤလိပ္အစိုးရႏွင့္ တိုက္ပြဲတစ္ခုျဖစ္ပြားျပီး ဗမာစစ္သားႏွစ္ဦးကို အရွင္ဖမ္းဆီးရ မိခသည္။ ဤျဖစ္ရပ္ အေၾကာင္းကို ဗမာစစ္ဗိုလ္ခ်ဳပ္က Teknaf တြင္ဟိေသာ Commanding officer ထံသို႕ ေျပာဆိုသည္မွာ “ ဤသို႕ျဖစ္ရျခင္းသည္ မိမိထံတစ္စံုတစ္ရာေသာ အခြင့္မရဟိဘဲ ၀င္ေရာက္ေၾကာင္းႏွင့္ ယင္းဗမာ စစ္သားႏွစ္ဦးအား မိမိ႐ို႕က ျပစ္ဒဏ္ အျဖစ္ သီဒဏ္ခ်ရန္ စီစဥ္ထားသျဖင့္ ျပန္လည္ ပီးပို႕ရန္ ေျပာၾကား လာသည္။ မည္သို႕ပင္ေျပာေျပာ ယင္းတိုက္ပြဲမွာ ဗမာစစ္ဗိုလ္ခ်ဳပ္၏ အစီအစဥ္တစ္ရပ္ျဖစ္ရမည္ဟု အေရွ႕အိႏၵိယကုမၸဏီ အစိုးရအနိန္ျဖင့္ သံသယျဖစ္ခသည္။ ယင္းတိုက္ပြဲငယ္ျပီးသည့္ေနာက္ပိုင္းတြင္လည္း တိုက္ပြဲငယ္မ်ား မၾကာမၾကာ ျဖစ္ပြားချပီး နယ္စပ္ အေျခအနိန္သည္ တစ တစတင္းမာ လာခသည္။

ထိုသို႕ အေရွ႕အိႏၵိယကုမၸဏီ အစုိးရႏွင့္ ဗမာနယ္ခ်ဲ႕ စစ္တပ္႐ို႕အၾကား နယ္စပ္ ျပႆနာမ်ား ေျပလည္ မလားဘဲ တစ တစ ၾကီးထြားလာေနခ်ိန္တြင္ ရခိုင္ေတာ္လွန္ေရး ေခါင္းေဆာင္ ဗိုလ္ခ်င္းပ်ံသည္ ေကာဇာ သကၠရာဇ္ ၁၁၇၇ ခုႏွစ္၊ ခရစ္ သကၠရာဇ္ ၁၈၁၅ ခုႏွစ္ ဇႏၷ၀ါရီလ ၂၅ ရက္နိန္႕တြင္ ၎ပုန္းေအာင္းနိန္ရာ ပင္း၀ါ ေခ်ာင္းဖ်ား ေတာင္တန္း တနိန္ရာတြင္ ငွက္ဖ်ား ေရာဂါျဖင့္ ကြယ္လြန္ အနိစၥေရာက္လားခလီသည္။ ဗိုလ္ခ်င္းပ်ံ ကြယ္လြန္ျပီး ေနာက္ပိုင္းတြင္ ရခိုင္ျပည္ လြတ္လပ္ေရး တိုက္ပြဲသည္လည္း ေခတၱခဏမွ် ျငိမ္သက္ လားခေသာ္လည္း ေနာက္က်န္ ရခိုင္ ေတာ္လွန္ေရး ေခါင္းေဆာင္မ်ား၏ ဗမာ ပေဒသရာဇ္ နယ္ခ်ဲ႕မ်ား အေပၚ ဆန္႔က်င္ ေတာ္လွန္ တိုက္ခုိက္မူမ်ားေၾကာင့္ နယ္စပ္ ျပႆနာမွာ ပိုမို တင္းမာလာချပီး အဂၤလိပ္- ျမန္မာ ပထမ စစ္ပြဲ ျဖစ္ပြားခရေသာ အဆင့္ထိ ေရာကဟိခရလီသည္။ (ျပီး)

---------------------------------------------
( ကုိဦးရွင္ႏွင့္ ကုိေအာင္ေက်ာ္သိန္း႐ို႕ ဘာသာျပန္ေသာ ေဆာင္းပါးမွာ ေပ်ာက္ကြယ္နိန္သျဖင့္ မူရင္း ေခါင္းစဥ္ကို ေဖၚျပပီးႏိုင္ျခင္း မဟိပါ။)



Narinjara မွကူးယူေဖာ္ၿပပါသည္။

ေၿပာလို႔မကုန္ ရခိုင္စကားပံု

ေၿပာလို႔မကုန္ ရခိုင္စကားပံု

၁)ဇရပ္မသြီး(မီးေသြး) တန္းထား(တံတား)မာခ်ီး။
၂)ေနာက္က်ေဂ လဒ(လင္းဒ)မာ အ႐ိုး၊ လူမာ အိုး၊ ဖုန္း(ဘုန္း)ၾကီးမာ သပိတ္၊ သူေတာ္မမာ အိတ္။
၃)ဆင္းရဲ လ(လူ)မြဲကို နတ္ၿမင္၊ မခ်ိလို႔ သြားၾကဲေဂ ရယ္ေယာင္ထင္ေရ။
၄)ဆင္းရဲလို႔ အငွားခံေဂ၊ သူ႒ီးသားက အၾကြီးခိုင္းေရ။
၅)ဆင္းရဲလို႔ဖင္ခံေဂ၊ သူ႒ီးသားက အၾကြီးႏွက္ေတ။ (စကားပံုဟိအတိုင္းပါ။႐ိုင္းဂါ႐ိုင္းပါေရ)
၆)မဟိမေကာင္း ဟိမေကာင္း၊ မေကာင္းခက္ေတ ေကာင္းခက္ေတ။
၇)မဟိဒုကၡ ဟိဒုကၡ။
၈)မေၿပေဂမၿဗီး မတီးေဂမၿမည္။
၉)လိပ္မႈိကိုရေရပိုင္ေခ်ာင္။
၁၀)ကၽြဲနားမာ ေစာင္းတီးေရပိုင္ေခ်ာင္။
၁၁)ေသာင္ၿပင္မာတင္ထားေရ ခြီးပိုင္။
၁၂)ခ်စ္ဂါ ခ်စ္ေတ ယေဂေလ့။
၁၃)လင္ရဖို႔ခါ မ,ရာနားပဲ့ေရ။
၁၄)မၿပည့္ရီအိုး ေဘာင္ဘင္ခတ္။
၁၅)အိမ္ဂါးအဆီြး ေမာင္းဂါၾကီး။
၁၆)အေကာင္းေၿပာေဂ င/ေယာင္းဖလာ။
၁၇)အိုးမပူဘဲ ခြက္ပူေရ။
၁၈)ကိုယ့္နန္႔မဆိုင္ ခြင္းမပိုင္၊ ဆြဲကိုင္မၿပဳရာ။
၁၉)မတူမတန္ ႐ႊီပင္းကန္၊ မတန္ေရေလာင္း မစီးေကာင္း။
၂၀)ဆင္းရဲၿခင္းကို ပြဲမာၿပေရ။
၂၁)လူမေပၚခင္ ခ်ီးေပၚေရ။
၂၂)အရက္မူး မ,ရာ ႏြားခိုးေပၚေရ။
၂၃)လက္ေဆာင္မပါ ဂါထာမစူး။
၂၄)ပြဲမဝင္ခင္ ၿပင္မာက်င့္။
၂၅)မထိုင္ခင္ကပင္ ၿခီဆင္းေရ။
၂၆)ခရမ္းသီးဖိုး ၿဂိတ္ဖိုးမာထင့္ေရ။
၂၇)ေတာင္က်ရီပိုင္ေခ်ာင္။
၂၈)ခ်င္းဓားပိုင္ေခ်ာင္။
၂၉)တႏွစ္လံုးႏြားေက်ာင္း ႏြားထီးမွန္းႏြားမမွန္းမသိ။
၃၀)ကုလားကိုသတ္ ဇီးကိုခြပ္။
၃၁)မယားကိုသတ္ ဇီးကိုခြပ္။
၃၂)အ႐ိုးကြဲယာင္႐ိုက္က အသဲစြဲေအာင္ခ်စ္။
၃၃)႐ြာနားကၿမက္ကို ႐ြာႏြားမစား။
၃၄)အပ်ဳိလိုေဂ အအိုကိုကပ္။
၃၅)ငါးၾကီးလုိေဂ ငါးေခ်နန္႔မွ်ား။
၃၆)ဖုန္း(ဘုန္း)ၾကီးမာတရား လူမာမယား။
၃၇)႐ႊီဟိေရဖ(ဘု)ရား ကို လူ႐ိုေသ။
၃၈)႐ႊီအေၾကာင္း ဖေယာင္းသိ။
၃၉)အေၾကာင္းကံမေကာင္း ဖ(ဘု)ရားေလာင္း ႏြားေက်ာင္းက်။
၄၀)ပန္းထိမ္ရ႐ိုး အမိ႐ႊီတက်ပ္က တမတ္ခိုး။
၄၁)ေမ်ာက္မီးဇရေရပိုင္။
၄၂)ဒုတ္က် မ,ရာ ဓၿမ(ဓားၿပ)မွန္းသိေရ။
၄၃)အသြင္မတူ အိမ္သူမၿဖစ္။
၄၄)’ဝ’မဟိဘဲ ‘ဝိ’လုပ္နိန္ေရ။
၄၅)’ရ’ကိုမႏိုင္ ရခိုင္ကို္မိန္း။
၄၆)’ရ’ကိုမသိ ရခိုင္နန္႔ညွိ။
၄၇)ေကာက္႐ႈိးပံုကိုေစာင့္ေရ ခီြးပိုင္။
၄၈)စည္ေၿခာက္ေတာဝင္ေရ ခ်ီ(ဂ်ီ)ပိုင္။
၄၉)မမီေရပန္းကို တံုးခုလို႔လွမ္းေရ။
၅၀)မငိုတတ္ေက ရယ္ေစာ္နန္႔တူေရ။
၅၁)မရယ္တတ္ေက ငိုေစာ္နန္႔တူေရ။
၅၂)မေၿပာတတ္ေက ဆဲးေစာ္နန္႔တူေရ။
၅၃)ရီၿပင္မာ စာရီးေရပိုင္။
၅၄)႐ြာသူၾကီးထံုးဗူး။
၅၅)ဇာတီၿဗီးေက ၿမန္းကိုၿဖတ္။
၅၆)အသီးကိုစားခ်င္ေဂ အပင္ကိုစိုက္။
၅၇)အရိပ္ကိုလဲးခို အကိုင္းကိုလဲးခ်ုိဳးး။
၅၈)ပဇ(ပါးစပ္)ကဖ(ဘု)ရား၂ လက္ကကားရားကားရား။
၅၉)ဗူးဆိုေဂ ဖ႐ံုမသီး။
၆၀)ေခ်ာင္းကေကာက္ကို ေလာင္းကေကာက္နန္႔ေလွာ္။
၆၁)သနားေဂ သနာေရာက္ေတ။
၆၂)ဖ်ားလို႔မနိန္ တက္ရာတက္လာေရ။
၆၃)ယားေရအကြက္ကို လက္က်ေရ။
၆၄)င/သေၿပသခသီး(သခြားသီး) ခိုးေရပိုင္။
၆၅)ဂ်င္းနည္းေဂ ပလဲေလွာက္ေတ။
၆၆)နပ်ဳိးသီးမွန္း -ီးမွန္းမသိ ခံုမာတင္ထားေဂ ေကာက္စားဖို႔ရာသိေရ။
၆၇)ခ်ီးကို႐ႊီၿဖစ္ေအာင္ၿငင္းေရ။
၆၈)ဆရာမၿပ င/ပိဖုတ္ေတာင္နည္းမက်။
၆၉)ကိုယ့္ေစာ္ကိုလည္း မမီး၊ လူေစာ္ကိုလည္းမစုပ္။
၇၀)အသိေခါက္ခက္ အဝင္နက္။
၇၁)ပဇြန္ပိုင္ေခ်ာင္ ဦးေႏွာင့္နန္႔ ခ်ီးနန္႔ေရာနိန္ေရ။
၇၂)ေလာင္းထက္ ထူးဝါး႐ွည္ေရ။
၇၃)ဝလံုးခ်သုတ္(ဝါးလံုး ခ်ီးသုတ္)။
၇၄)ခြီးေလာက္က်ပိုင္ေခ်ာင္။
၇၅)ဒရမ္းစည္ကို ခီြးသီးေပါက္ေတပိုင္ေခ်ာင္။
၇၆)ဆင္းရဲသားလထုတ္ ၾကြက္ကိုက္ေတ။
၇၇)ပင္လယ္ၿပင္ကို င/ပိခပ္ေတပိုင္ေခ်ာင္။
၇၈)င/ပိ၊ဆားမပါေရ ဟင္းပိုင္။
၇၉)မခ်စ္ေကလဲး ေအာင့္ကာနမ္း၊ မနမ္းခ်င္ေလ့ ပင့္သက္ခ်ဴ။
၈၀)ေတာင္းမာအကြပ္ လူမာအဝတ္။
၈၁)ဖားကိုတုလို႔ ခ႐ုခံုေရ။
၈၂)အယင္လိုေဂ ၿဖၿဖည္းလုပ္။
၈၃)ကိုယ့္ထိုက္နန္႔ ကိုယ့္ကံ။
၈၄)ကစပ္ရာက ရန္စေရ။
၈၅)အတတ္ၾကဴးေဂ အ႐ူးၿဖစ္။
၈၆)သားသမီးခ်ီးေငြ ၾကက္ေသာက္ရီ နတ္ပင္႐ႊီခ် ၿပန္မရ။
၈၇)ေမာင္နန္႔ႏွမ အယင္ရ။
၈၈)သမီးခအုိ အယင္လို။
၈၉)ခီြးကိုသတ္ခ်င္ ခ(ခီြး)ခ်င္ မ်က္ႏွာကိုၾကည့္။
၉၀)လမ္းမသိေဂ ခီြးပဒုံးကိုဆဲြလို႔လိုက္။
၉၁)ခီြးပဒံုးကို က်ဳိင္ေဒါက္စြပ္ေတပိုင္။
၉၂)လင္နန္႔မယား ခ်ာ(လွ်ာ)နန္႔သြား။
၉၃)႐ြာကအမႈေက်ာင္းကိုပတ္။
၉၄)ေက်ာင္းကအမႈ႐ြာကိုပတ္။
၉၅)မေကာင္းေဂ ေက်ာင္းကိုပို႔။
၉၆)ဆရာမေကာင္း တပည့္ေဂါင္း။
၉၇)သားသမီးမေကာင္း မိဖ(ဘ)ေဂါင္း။
၉၈)တပည့္လိမ္မာ ဆရာအာပတ္လြတ္။
၉၉)ခီြးပဇ(ပါးစပ္)က နတ္စကားေၿပာေရပိုင္။
၁၀၀)အိပ္ေရအေၾကာင္း မိုးက်မရာ(ႏိုးမရာ)သိဖို႔။
၁၀၁)ဆြမ္းတဆုပ္နန္႔ ဖ(ဘု)ရားကိုရန္တိုက္ေတပိုင္။
၁၀၂)မသိေဂ မိန္း(ေမး)၊ မစင္ေဂ ဆီး။
၁၀၃)ဆပ္လွီးရာမာ ခီြးေမွ်ာ္ ေမွ်ာ္လို႔။
၁၀၄)လက္ပန္ပင္မာ ဇ႐ြက္(ဇရက္)က် က်လို႔။
၁၀၅)ခ်ီးမစားရေရ ခီြးပိုင္။
၁၀၆)ခ်ီးမစားရေရခီြး ေဂါင္းကိုက္ေတ။
၁၀၇)ေဒါင္းကေရပိုင္ ဖင္ဟေဟာင္းနန္႔။
၁၀၈)ေတာမရေရ ခဲးဝါပိုင္။
၁၀၉)ဆင္ကန္းေတာတိုး။
၁၁၀)ၾကက္ကန္းဆန္တိုး။
၁၁၁)ဆီးေတာက္နိန္ေရငါးပိုင္။
၁၁၂)ခ်(ခ်ီး)ဒံုးၾကီေဂ ခီြးမစား၊ စကားၾကီးေဂ လူမယံု။
၁၁၃)မေၿပာခ်င္ေဂ လြတ္ေတ၊ မေတာ္ခ်င္လို႔ မလြတ္။
၁၁၄)သတိမမူ ဂူမၿမင္၊ သတိေဂ ၿမဴၿမင္ေရ။
၁၁၅)အဖထက္သားက တႏွစ္ၾကီး။
၁၁၆)ၾကိဳးေရမိုးလဲး မ႐ြာ၊ ႐ြာေရမိုးလဲး မၾကိဳး။
၁၁၇)အ႐ွက္မဟိ ပရစ္မ်က္ႏွာ။
၁၁၈)စိ္တ္ေကာင္းေဂ ႐ူးေရလို႔ထင္ေရ။
၁၁၉)ငါးဘိုင္းသစ္ကိုင္း။
၁၂၀)မၿဖစ္သာၾကံ ႏြားနန္႔ထြန္၊ သီ(ေသ)လတ္ေမၾကာက္ ေပါက္တူးေပါက္။
၁၂၁)ဆားမပါေဂ ၿပာလဲးတမ်ဳိးေကာင္းေရဂါ။
၁၂၂)သံုေဒါင္းေထာင္းလို႔ တေဒါင္းမၿပည့္။
၁၂၃)ဆီပါေဂ ႐ႊစာမုန္႔လဲးေကာင္းေရဂါ။
၁၂၄)အလုပ္မၿမင္ရဲသား(စစ္သား)ဝင္ မဆိတ္ၿဖဴမတရိတ္ရ။
၁၂၅)မိန္း(မီး)ေလာင္ရာမာ လီပင့္ေရ။
၁၂၆)အစာကိုရာၿမင္ မွ်ားကိုမၿမင္။
၁၂၇)အတုကိုၿမင္ အတတ္သင္။
၁၂၈)မ်က္ကန္း ဆိပ္ဆီ(တေစၦ)မေၾကာက္။
၁၂၉)ၿဖစ္သမွ်အေၾကာင္း ေကာင္းပါရာ။
၁၃၀)မဟိေတာင္း(ေတာင့္)တ ဟိမ့္ေၾကာင္းၾက။
၁၃၁)ကုသိုလ္တသိုက္ င/ရဲတပိသ္သာ။
၁၃၂)ကံနန္႔ခီြးလား ခ်ီးနန္႔တိြ႔။
၁၃၃)ကံနန္႔သား က်ားမကိုက္။
၁၃၄)ကံနန္႔ခီြး နသီြး(ႏႈတ္သီး)ခ်ီးမွန္။
၁၃၅)ခ်ီးစိုက္လူထက္ ၿမင္လူ႐ွက္။
၁၃၆)ဇာတ္သမား မယား၊ ဖဲသမား ဒဂၤါး။
၁၃၇)ေယာက်္ားေကာင္းေဂ ေမာင္းမတေထာင္၊ မ-(မိန္း)မေကာင္းေဂ ေက်ာင္းကအေကာင္။
၁၃၈)အခ်ဳိ႐ွာေဂ သကာတိြ႔။
၁၃၉)သ(သြား)ခ်ီးတက္ေတ ၾကံကိုဝယ္စားဆိုေဂ နပ်ဳိးသီးကိုဝယ္စားလာေရ။
၁၄၀)မမိန္းဘဲမေၿပာေဂ့ မေခၚဘဲမထူးေဂ့။
၁၄၁)အမွန္ဆို နာလိုခံခက္ ေဒါသထြက္ေတ။
၁၄၂)မရတမ်ဳိး ရ,တမ်ဳိး။
၁၄၃)မစားရေဂ’နင္’ စားရေဂ’လင္’။
၁၄၄)ၾကြက္ကိုမာန္ပါ အိမ္(က်ီ)ကိုမီးတိုက္။
၁၄၅)ဗူးေကာင္းေဂ စင္ခံ၊ လင္ေကာင္းေဂ စံ။
၁၄၆)အခ်ဳိက္လြန္ေဂ တူးေရ။
၁၄၇)ရည္းစားတေထာင္ လင္ေကာင္းတေယာက္။
၁၄၈)အဘိန္(ထမီ)ဆိုးကို ၾကြက္ကိုက္ ကိုက္လို႔။
၁၄၉)အ႐ူးမဟင္းခူး။
၁၅၀)ေခတ္မေကာင္းလို႔ ႐ူးကြန္ေဆာင္ေရ။
၁၅၁)သီဖို႔အစ ဖ်ားေရ။
၁၅၂)သီရာသီဖို႔ ဝမ္းက်မစဲး။
၁၅၃)အိုရာအိုေရ ၿဂိဳမက်ဳိး။

ပန္းဝွက္တမ္း အမိန္း ႏွင့္ အေၿဖ

ပန္းဝွက္တမ္း အမိန္း ႏွင့္ အေၿဖ

၁)မိန္း။ ။အိမ္မိုးေခါင္ ေၾကာင္ေခ် လ-ဘန္း တေတာက္က်န္း။
ေၿဖ။ ။မိုးနစြန္း။

၂)မိန္း။ ။ၾကက္ဖနနီ သားတ႐ီြ။
ေၿဖ။ ။ဖုန္း(ဘုန္း)ၾကီး။

၃)မိန္း။ ။ငါ့ႏြားၾကံစံု ၿပည္ကိုၿမံဳ အစာကုန္ခါ ၿပန္လို႔လာ။
ေၿဖ။ ။မီးဗံုး--မီးပံုးပ်ံ။

၄)မိန္း။ ။ဆင္မတရာ ရီေသာက္လာ ၿခီရာလဲးေပ်ာက္ ရီလဲးေနာက္။
ေၿဖ။ ။ဆန္ဆီးရီ။

၅)မိန္း။ ။ကန္၊ကန္ထက္က ၿပြန္၊ ၿပြန္ထက္ ပတၱၿမား၊ ပတၱၿမားထက္က ပံုးဆိုးၾကီး၊ ပံုးဆိုးၾကီးထဲးက က်ား။
ေၿဖ။ ။ပဇ(ပါးစပ္)၊ န(ႏွာ)ေခါင္း၊ မ်က္စိ၊ဆံပင္၊သန္း။

၆)မိန္း။ ။အကိုင္းကိုေခ်ာက္ ေမ်ာက္လဲးမေဟာက္(ဟုတ္)၊ ပ-ပတ္ၿခြီ ၿမီလဲးမေဟာက္(ဟုတ္)္၊ စပါးကိုစား ႏြားလဲးမေဟာက္(ဟုတ္)္။
ေၿဖ။ ။ၿခာေခ်၊ ႏြားလံၾကိဳး၊ တန္းဇိုင္(တန္းစြယ္)။

၇)မိန္း။ ။အာကာၿပည္က သၾကားမင္း၊ -ီးကိုၿဖဲးလို႔ဆင္း။
ေၿဖ။ ။နပ်ဳိးဖူး။

၈)မိန္း။ ။အထပ္အထပ္ ၾကာကလပ္၊ အပြင့္မတူ ပန္းၾကာၿဖဴ။
ေၿဖ။ ။စာအုပ္။

၁၀)မိန္း။ ။ဘဒၵကမၻာ လူ႔ၿပည္႐ြာမာ ပြင့္ၿဗီးဘာယင့္ ၾကာ ၄- ပြင့္။
ေၿဖ။ ။ဖ(ဘု)ရားေလးဆူ။

၁၁)မိန္း။ ။ေပါင္ႏွစ္ေခ်ာင္းကို ခါးမာတင္၊ မဝင္လဲးထိုး ဝင္လဲးထိုး။
ေၿဖ။ ။မွ်ဳိင္ထိုးေရေစာ္(ရင္းတားထိုးေရေစာ)။

၁၂)မိန္း။ ။ေတာင္ယာသခါး ႐ြက္ဖဖား၊ ဟင္းခ်က္စားဖို႔ ေကာင္းယက္လား။
ေၿဖ။ ။အပ်ဳိမေခ် တေယာက္လမ္းမာလား ရည္းစားစကားေၿပာဖို႔ ေကာင္းေရလား။

၁၃)မိန္း။ ။အသီးတရာ အညွာတခု။
ေၿဖ။ ။ရီအံုးသီးခိုင္။

၁၄)မိန္း။ ။ေက်ာက္ဖ်ာၾကီးေအာက္ မႈိၾကီးေပါက္၊ ေအာက္ကဖလာ မႏႈတ္သာ။
ေၿဖ။ ။လွ်ာ။

၁၅)မိန္း။ ။ကသစ္ပင္တက္ခ်င္ေရနန္႔ စူးေရနန္႔။
ေၿဖ။ ။ထိုအပ်ဳိကို လိုခ်င္ေရနန္႔ ႐ွက္ေတနန္႔။

၁၆)မိန္း။ ။ၾကက္လဲးမတြန္ လူလဲးမႏိုး၊ လူ႔ၿပည္ကၽြန္းမာ ႐ြာတမ်ဳိး။
ေၿဖ။ ။သခ်ဳၤိင္း။

၁၇)မိန္း။ ။အိမ္တိုင္းအိမ္တိုင္း ဒိုင္းတခ်ပ္။
ေၿဖ။ ။စံဂိုး။

၁၈)မိန္း။ ။ငါ့ႏြားင/ေၿပာက္ ရီမေသာက္။
ေၿဖ။ ။ေတာက္ေတ့။

၁၉)မိန္း။ ။ဘလူးလိုင္တို လူကိုမ်ဳိ။
ေၿဖ။ ။အက်ၤီ။

၂၀)မိန္း။ ။အၿပင္ကခ်ေခ်ာ အထဲးမာေက်ာက္စရစ္ေကေတာ။
ေၿဖ။ ။ေဂၚယံသီး။

၂၁)မိန္း။ ။အၿခီ ၈ ေခ်ာင္း အေဂါင္းမပါ၊ သန္ညွပ္ၾကီးကို ထမ္းပနာလာ။
ေၿဖ။ ။ကဏန္း။

၂၂)မိန္း။ ။သံတြဲက မီးေလာင္၊ မာန္ေအာင္က မီးခိုးထြက္။
ေၿဖ။ ။ပန္းဒူ(တူ။

၂၃)မိန္း။ ။အဖကေတာင္႐ိုးသား၊ အမိကၿမီ႐ိုးသား၊ ေပါက္ေတသားမာ ဈာန္နန္႔လား။
ေၿဖ။ ။ပန္းဒူ၊ ဆီး၊ ယင္းကထြက္ေရမ(မီး)ခိုး။

၂၄)မိန္း။ ။အပတ္ကိုလွန္၊ အမီြးကိုႏႈတ္၊အေစ့ကိုစား၊အ႐ိုးကိုပစ္။
ေၿဖ။ ။ဆန္ဖူး၊ဖူး။

၂၅)မိန္း။ ။႐ွိမာလဲးမနိန္ ေနာက္ကလဲးမလိုက္၊ ေဘးမာေမွ်ာင္ ဇိမ္နန္႔လိုက္။
ေၿဖ။ ။လြယ္အိတ္။

၂၆)မိန္း။ ။မတိုမ႐ွည္တမိတ္ေလာက္၊ အစ(နား)ပတ္လည္ အမီြးေပါက္။
ေၿဖ။ ။ႏြားန(နား)႐ြက္။

၂၇)မိန္း။ ။မင္းသားေမာင္ၿဖဴ ထြက္ေတာ္မူ၊ ရန္သူငါးေယာက္ ဖမ္းဖို႔ေရာက္။
ေၿဖ။ ။ႏွပ္ညွိပ္ေစာ္။

၂၈)မိန္း။ ။ငါ့ႏြားတေကာင္ ဗို႔တေထာင္။
ေၿဖ။ ။ၿဂန္႔ခ(ခါး)သီး။

၂၉)မိန္း။ ။ငွက္ဝါေခ် ၿမီမာဥ။
ေၿဖ။ ။နႏႊင္း။

၃၀)မိန္း။ ။အၿခီဝဝါ လွသႏၱာ၊ အလွမ်ဳိးစံု ေခါင္းၿမီၿခံဳ၊ နာရီသိတတ္ ေယာက်္ားၿမတ္။
ေၿဖ။ ။ၾကက္ဖ။

၃၁)မိန္း။ ။မန္းက်ည္းပင္ပ်ဳိ မထြက္လို၊ ရီတခ်က္ေလာင္းလိုက္ပါ။
ေၿဖ။ ။ေက်ာင္းကလ(လူ)ပ်ဳိ မထြက္လို စာတခ်က္ကမ္လိုက္ပါ။

၃၂)မိန္း။ ။ပ်ံေရခါအေတာင္နန္႔၊ နားေရႏႈတ္သီးနန္႔။
ေၿဖ။ ။မႈတ္စူး။

၃၃)မိန္း။ ။အေခ်ခါ ေဘာင္းဘီဝတ္၊ ၾကီးလာခါ ေဘာငး္ဘီခၽြတ္။
ေၿဖ။ ။ဝ(ဝါး)ဒုတ္(တုတ္)။

၃၄)မိန္း။ ။ငါ့႐ို႔အိမ္ေအာက္ ၾကက္သြန္ၿဖဴ လူမေကာက္။
ေၿဖ။ ။ၾကက္ခ်ီး။

၃၅)မိန္း။ ။ငါ့႐ို႔အိမ္ေအာက္ ေလာင္းၾကီးေမွာက္။
ေၿဖ။ ။အိမ္ရိပ္။

၃၆)မိန္း။ ။နိန္း(ႏွီး) နန္႔လဲးမခ်ဳိင္၊ ၾကီမ္နန္႔လဲး မကြတ္၊ တပင္တိုင္ နန္းၿပသာဒ္။
ေၿဖ။ ။ဇာတီ။

၃၅)မိန္း။ ။တကြန္တိုင္ ဝါးတဖ်ား။
ေၿဖ။ ။မေဖာ္ႏို္င္လူ ငါ့မယား။

၃၆)မိန္း။ ။ခေဒါက္ပင္(ေခြးေတာက္ပင္) ၿခာ(ခါ)ေခ်ထုပ္။
ေၿဖ။ ။ဆ(ဆီး)လိပ္ေသာက္ခ်င္ ငါ့ဖင္ကုပ္။

၃၇)မိန္း။ ။ပ႐ြက္စိေက တင္ကေကာက္၊ အခ်ိန္အခ်ိန္ ေက်ာင္းကိုေရာက္။
ေၿဖ။ ။ပေပါက္(ေပါက္ေပါက္။

၃၈)မိန္း။ ။အာကာၿပင္မာ ၾကယ္ေခ်သံုးလံုး႐ုန္းလာေရ ႐ြာသားၿပည္သား ၾကည့္ဂတ္ေတ။
ေၿဖ။ ။နတ္ကေစာ္။

၃၉)မိန္း။ ။ႏြားမလားဘဲ ၾကိဳးလားေရ။
ေၿဖ။ ။ၿပိန္းစြယ္။

၃၀)မိန္း။ ။မဖြတ္ဘဲၿဖဴ မထည့္ဘဲၿပည့္။
ေၿဖ။ ။အုန္းသီး။

၃၁)မိန္း။ ။နတ္သမီးအိမ္တိုင္ ပိုးမေဖာက္ႏိုင္၊ ေဖာက္ႏို္င္္ေသာ္လဲး တေပါက္တည္း။
ေၿဖ။ ။အပ္။

၃၂)မိန္း။ ။မ်က္ႏွာမဲးၾကီး ငိုလိမ့္ေမ၊ ကမၻာ့စည္ၾကီး တီးလိမ့္ေမ၊ ေပ်ာက္နိန္သူလဲး ေပၚလိမ့္ေမ၊ သီနိန္သူလည္း ႐ွင္လိမ့္ေမ။
ေၿဖ။ ။မိုးရိပ္တက္ၿပီးမုိး႐ြာၿခင္း၊မိုးၾကိဳးပစ္ၿခင္း၊ ဖား၊ ၿမက္ပင္။

၃၃)မိန္း။ ။ေသတၱာေေဘာင္ ေၾကာင္အံေရ။
ေၿဖ။ ။ေမာင္ေယေက်ာင္း စာၿပန္ေရ။

၃၄)မိန္း။ ။ေသတၱာေဘာင္ ေခ်ာ္ခ်။
ေၿဖ။ ။ေမာင္ေယလာေဂ ၾကမ္းေပါက္က။

၃၅)မိန္း။ ။အာကာၿပင္မာ ၾကယ္စိေကပၿပိန္႔ လမဟိ။
ေၿဖ။ ။ဆန္ခါ။

၃၆)မိန္း။ ။အသီးထက္က အပင္၊ အပင္ထက္က အသီး။
ေၿဖ။ ။နၿႏၵာသီး။

၃၇)မိန္း။ ။အၿခီ ၄-ေခ်ာင္းသတၱဝါ ဆီမစားရ မလားပါ။
ေၿဖ။ ။ေထြလာ သို႔ ေထာ္လာဂ်ီ။

၃၈)မိန္း။ ။ေခ်ာင္းမာနိန္ ကုန္းမာဥ။
ေၿဖ။ ။ၿပင္သာလိပ္။

၃၉)မိန္း။ ။အႏြယ္တရာ ႐ံုလို႔လာ၊ သီးခါ တလံုးတည္း။
ေၿဖ။ ။လ(လူ)ပ်ဳိေခ်တရာ ႐ြာလယ္လာ ရေရခါ တေယာက္တည္း။

၄၀)မိန္း။ ။ထိုးေရသူေဆာင့္ေၿခာင္ ခံေရသူပက္လက္၊ တနားထိုးေဂ အဂ်ိထက္။
ေၿဖ။ ။သနပ္ခါးသြီးေရေစာ္။

၄၁)မိန္း။ ။တႏွစ္တခါ ေပၚလို႔လာ၊ ငါသာမင္းေလာင္း ထီးၿဖဴေဆာင္း။
ေၿဖ။ ။ေတာင္ဘုမႈိ။

၄၂)မိန္း။ ။ပင္လယ္ဆီး ဆံုေလာက္ၾကီး၊ အသီးၾကြီက် ႐ွာမရ။
ေၿဖ။ ။ပ်ဳိင္ေထာင္အိမ္ၾကီး အဟိပ္ၾကီး သမီးဂုဏ္ၿပ လင္မရ။

၄၃)မိန္း။ ။ဘူးလို႔ၾကီြက် ႐ွာမရ။
ေၿဖ။ ။ခ်ီးေပါက္ေရေစာ္။

၄၅)မိန္း။ ။ဇာတီပုန္းဆိုး ႐ွိမခိုး။
ေၿဖ။ ။ေကာင္႐ႈိးတိုင္။

၄၆)မိန္း။ ။ညညိဳေခ်မာ ဖၿဖဴေခ်ကြက္၊ လလံုးေခ်နန္႔ႏွက္၊ သြီးစစက္ထြက္။
ေၿဖ။ ။ကြမ္းစာေစာ္--ကြမ္း႐ြက္၊ ထံုး၊ ကြမ္းသီး၊ ကြမ္းရီ။

၄၇)မိန္း။ ။အဖိုးခ်ဒံုး ၿပင္တဆံုး။
ေၿဖ။ ။ကမ္းသင္း။

၄၈)မိန္း။ ။အဖိုးမဆိတ္(မုတ္ဆိတ္)ၿဖဴ ပန္းတူေသာက္ယင္း အိုင္သို႔ဆင္း။
ေၿဖ။ ။စပါးေကာက္ေညွာက္။

နိတိ စႁႏၵ ရခိုင္ ဒဂၤါးျပား


နိတိ စႁႏၵ ရခိုင္ ဒဂၤါးျပား


အမ်ိဳးအစား - နိတိ စႁႏၵ ( NantiChandra ) အမည္ပါ ရခိုင္ ဒဂၤါးျပား ။
အေလးခ်ိန္ - ၇.၃၉၀ ဂရမ္
အရြယ္အစား - ၃၁ မီလီမီတာ (mm ) Add Imageျပတိုက္ပစၥည္း အမွတ္ - CM 1984-5-10-1
ျပတိုက္အခန္း အမွတ္- အခန္း ၆၈၊ ေငြေၾကး ျပခန္း
လက္ရွိတည္ေနရာ - ျဗိတိလွ် ျပတိုက္၊ လန္ဒန္
အခ်ိန္ကာလ - ၈ ရာစု
ေတြ႕ရွိရာေနရာ - ျမန္မာ

အေစာဆုံး ျမန္မာ (ပ်ဴ ကိုရည္ရြယ္ ) ေငြဒဂၤါးေတြဟာ ဗုဒၶဘာသာဝင္ ရခိုင္ျပည္ကဆင္းသက္တယ္။ ျမန္မာေတြဟာ ေငြသတၲဳရင္းျမစ္ေပါႂကြယ္သလို အနီး ပတ္ဝန္းက်င္ ေဒသေတြႏွင့္ ခိုင္မာတဲ့ ကုန္သြယ္ေရာင္းဝယ္မႈေတြရွိပါတယ္။ ဒါေၾကာင္႔ ေငြဒဂၤါးေတြ သြင္းလုပ္အသုံးျပဳလာပါတယ္။ ေငြဒဂၤါးျပား အမွတ္တံဆိပ္ေတြကိုေတာ့ ဘဂၤလားႏွင့္ ကပ္ေနတဲ့ ရခိုင္က ဒဂၤါးေတြကို မွီတယ္။ ဘဂၤလား ဒဂၤါးေတြက နိေပါ " ပသုပတိ " Pashupati (၇-၈ ရာစု) ဒဂၤါးေတြ ကို အတုယူတယ္ ။

ဒဂၤါး မ်က္ႏွာစာမွာ ( နႏၵီ ) " ႏြား" လကၡဏာေတြ႕မယ္။ ႏြားရဲ့ အေပၚမွာ ျဗမဏီ အကၡရာႏွင့္ေရးထားတဲ့ မင္း ဘြဲ႕နာမည္ရွိမယ္။ ဒဂၤါးရဲ့အျခား တဘက္မွာေတာ့ သီရီဝစၧ (အိမ္မြန္ ) ရွိမယ္။ သီရီဝစၧ (အိမ္မြန္ )ရဲ့အေပၚမွာ"ေန ႏွင့္ လ " ကိုေတြ႕ရမယ္။ သီရီဝစၧ (အိမ္မြန္ )အတြင္း၊ အလယ္တည့္တည့္မွာ အေပၚကို ေထာင္ေနတဲ့ အရာက သီဝ နတ္မင္းကိုးကြယ္မႈဆိုင္ရာ အမွတ္လကၡဏာ ျဖစ္တဲ့ “ လဂၤ “။
အမွတ္လကၡဏာေတြရဲ့ အဓိပၸါယ္ ေတြကို အနက္ဖြင့္ရာတြင္ Cribb, B. Cook and I. Carradice, The coin atlas (London and Sydney, Macdonald Illustrated, 1990) ကို ကိုးကားသည္။

======================================================

Pashupati က သကၠတ ဘာသာပါ။ Pashu ဆိုတာရဲ့ အနက္က Animal (သက္ရွိသတၱ၀ါ ) တိရိစာၦန္။ Pati က God (ဖန္ဆင္းရွင္ ဘုရား)။ ဒီေတာ့ လူကလြဲျပီး သက္ရွိ သက္ရွိသတၱ၀ါ အားလုံး၊ တစ္နည္း တိရိစာၦန္ ေတြအားလုံး ရဲ့ ဖန္ဆင္းရွင္၊ အရွင္သခင္ လို႕အနက္ရတယ္။ အမ်ားအေခၚ ႏြားလား ဥႆဖ ။
သကၠတလို பசுபதி முத்திரை


ျဗိတိလွ် ျပတိုက္၊ လန္ဒန္ မရွင္းဘဲထားတဲ့ အမွတ္လကၡဏာ (Symbols) ေတြက်န္ေနပါေသးတယ္။ ဖြင့္ဆိုခ်က္မွားတာလည္း ႏွစ္ခ်က္ပါတယ္။ ခုႏွစ္ မေသခ်ာတဲ့အခ်က္က တစ္ခ်က္ပါတယ္။

ျဗိတိလွ် ျပတိုက္၊ လန္ဒန္ မရွင္းဘဲထားတဲ့ အမွတ္လကၡဏာ (Symbols) ေတြက

( ၁ ) ရခိုင္ ဒဂၤါးေတြမွာ အျမဲေတြ႕ေနရတဲ့ " ပုလဲစက္ဝန္း" ပါ။ ရခိုင္ ဒဂၤါး ရဲ့ျပင္ဘက္ဆုံး အဝန္းဝိုင္းကို "
ပုလဲစက္ဝန္း " ႏွင့္ဝန္းရံထားေလ့ရွိပါတယ္ ။ တခ်ိဳ႕ပညာရွင္ေတြက " ဗိႏၶဳ " အစက္အေပ်ာက္
ရယ္လို႕အမည္ေပးတယ္။
( ၂ ) တိသုလ(သုံးခြ လွံဆူး) ရဲ့ အေပၚမွာ ကပ္လွ်က္ ႏွစ္ဘက္ စလုံးကို အုပ္မိုး ေနတဲ့
" အရြက္ငါးရြက္ပါ သစ္ခက္ " တစ္စုံ ။
( ၃ ) တိသုလ(သုံးခြ လွံဆူး) ရဲ့ ေအာက္က ပုလဲခုႏွစ္လုံးတန္း ။
( ၄ ) ဒဂၤါးျပားအျခားတစ္ဘက္ရွိ " နႏၵိ " (ႏြား) ရဲ့လည္ပင္းမွာ စြတ္ေပးထားတဲ့ အစက္ေပ်ာက္ ငါးခု ႏွင့္
ပံုေဖာ္ထားတဲ့ပန္းကုံး ။


ဖြင့္ဆိုခ်က္မွားတဲ့ ႏွစ္ခ်က္က

ျဗိတိလွ် ျပတိုက္၊ လန္ဒန္ ရဲ့ေဖာ္ျပခ်က္ေတြဟာ Cribb, B. Cook and I. Carradice, The coin atlas (London and Sydney, Macdonald Illustrated, 1990) စာအုပ္ကို ကိုးကားျပီးေဖာ္ျပတာပါ။

ဒီရခိုင္ ဒဂၤါး ရဲ့ အမွတ္လကၡဏာဖြင့္ဆိုခ်က္ေတြ တခ်ိဳ႕ မမွန္ပါ။ Crib,B Cook ႏွင့္ I. Carrradice တို႕ရဲ့အဆို ဒီရခိုင္ ဒဂၤါးမွာ သီရိဝစၧ ေခၚ အိမ္မြန္(Shrivetsa) ပါတယ္လို႕ဆိုတယ္ ။
သီရိဝစၧ (အိမ္မြန္) ဟာ ဗိႆႏိုး (Vishnu) ကိုးကြယ္မႈဆိုင္ရာ လကၡဏာသာျဖစ္တယ္။

ဒဂၤါးကို ေသေသခ်ာခ်ာၾကည့္ေတာ့ သီရိဝစၧ (အိမ္မြန္) မဟုတ္ဘဲ သီဝ နတ္မင္းရဲ့ လက္နက္
တိသုလ(သုံးခြ လွံဆူး)ျဖစ္ဖို႕မ်ားတယ္။

တခ်ိဳ႕ ဟိႏၵဴဘုရာေၾကာင္းေတြမွာ ( နႏၵီ ) " ႏြား" ႏွင့္အျမဲလို ယွဥ္တြဲျပီးေတြ႕ရတတ္တဲ့ " လဂၤ" (Linga) ေခၚ ဂိဂၷ ဆိုတာ သကၠတဘာသာလို ပူရိသလိင္လို႕အဓိပၸာယ္ ရွိတဲ့ " သိဝ" နတ္မင္းကိုးကြယ္မႈဆိုင္ရာ လကၡဏာပါ။

ဒါကိုဆက္စပ္ျပီးေတာ့ ဒဂၤါး အတြင္းပိုင္း တိသုလ(သုံးခြ လွံဆူး) ရဲ့အလယ္ တည့္တည့္က အေပၚကိုေထာင္ေနတဲ့ လွံဆူး ကို " လဂၤ" (Linga)၊ သကၠတ အေခၚ ဂိဂၷ လို႕ဆိုတာကေတာ့ မွားေနတယ္ ၊ မဟုတ္ပါလို႕ဘဲေျပာရမယ္ ။

ခုႏွစ္ မေသခ်ာတဲ့အခ်က္ တစ္ခ်က္က
မေသခ်ာတဲ့အခ်က္က သမိုင္းမွတ္တမ္းအတြက္ အေရးအၾကီးဆုံးျပစ္ေနပါတယ္။

နိတိ စႁႏၵ ( NantiChandra ) အမည္ပါ ရခိုင္ ဒဂၤါးျပားလို႕ဆိုျပီး ခန္႕မွန္း ခရစ္ႏွစ္ ၈ ရာစုလို႕ေဖာ္ျပထားတယ္။
ရခိုင္ရာဇဝင္ကို ေလ့လာၾကည့္ေတာ့ နိတိ စႁႏၵ ( ၅၂၀-၅၇၅)လို႕ေတြ႕ရတယ္ ။
ဒီတစ္ခ်က္ ျပတိုက္က မွားျပန္တယ္။

http://ancientmyanmar.blogspot.com/search/label/%E1%80%9B%E1%80%81%E1%80%AD%E1%80%AF%E1%80%84%E1%80%B9

Tuesday, August 31, 2010

ရခိုင္တံဆိပ္


ရခိုင္လူမ်ဳိးတို႕သံုးစြဲခဲ့ေသာ ေ၀သာလီေခတ္ ရခိုင္ဒဂၤါး၏ ပန္းဖက္ပံုကို အေျခခံေဖာ္ျပထားပါသည္။ ေ၀သာလီ ေခတ္ရခိုင္ဒဂၤါးကို သတ္မွတ္ေဖာ္ျပရျခင္းမွာ ရခိုင္လူမ်ဳိးမ်ား၏ ေပၚလြင္ထင္႐ွားေသာ အႏုပညာ ဓနာဥစၥာ ၾကြယ္၀ျခင္းႏွင့္ ေ႐ွးပေ၀သဏီကပင္ ယဥ္ေက်းမွဳထြန္းကားလာခဲ့သည္ဟု ရည္ညႊန္းေဖာ္ထုတ္လို၍ ျဖစ္ပါသည္။ ရခိုင္ျပည္နယ္တံဆိပ္တံဆိပ္၏ အေပၚထိပ္တြင္ ၾကယ္ျဖဴတစ္ပြင့္၊ ေအာက္ဖက္တြင္ “ရခုိင္ျပည္နယ္”ဟု ေရးသာေဖာ္ျပထားၿပီး သဇင္ပန္းေခြႏွစ္ခက္ျဖင့္ ၿခံရံထားပါသည္။ ရခိုင္ျပည္နယ္ တံဆိပ္တြင္ ပါ႐ွိေသာ ႐ုပ္ပံုမ်ား၏ အဓိပၸါယ္မွာ ေအာက္ပါအတိုင္းျဖစ္ပါသည္။
ၾကယ္ျဖဴ
ျပည္ေထာင္စုဆို႐ွယ္လစ္သမၼတျမန္မာႏိုင္ငံအလံတြင္ပါ႐ွိေသာ ျပည္နယ္ႏွင့္တိုင္း (၁၄)ခုကို ေဖာ္ညႊန္း ထားသည့္ ၾကယ္ျဖဴ(၁၄)လံုးအနက္ ရခိုင္ျပည္နယ္အတြက္ သတ္မွတ္ထားေသာ ၾကယ္ျဖဴတစ္ပြင့္ကို သတ္မွတ္ထားျခင္းျဖစ္ပါသည္။
သဇင္ပန္းေခြႏွစ္ခက္
ရခိုင္ျပည္နယ္တြင္ သဇင္ပန္းသည္ ျပည္နယ္၏ အဓိကျမင့္ျမတ္ျဖဴစင္ေသာ ပန္းတစ္မ်ဳိးျဖစ္ပါသည္။ ယင္းပန္းကို အမွီျပဳ၍ အျမင့္အျမတ္စကားလံုးတို႕ကိုသံုးစြဲရာတြင္ သဇင္ပန္းကို ဥပမာျပဳ၍တင္စား သံုးစြဲ ခဲ့ၾကပါသည္။ သဇင္ပန္းကို ရခိုင္တို႕က သန္႕စင္ ပန္းဟုေခၚသည္။ သန္႕လည္းသန္႕႐ွင္းသည္။ ျဖဴလည္း ျဖဴစင္သည္။ သန္႕႐ွင္းျဖဴစင္ေသာ အနားရစ္႐ွိသည္။း ပြင့္ဖတ္အယ္တြင္ ၀ါ၀င္း၍ ေ႐ႊေရာင္႐ွိေသာ ၀တ္ဆံႏွစ္ခု႐ွိသည္။ ေမြးလည္းေမြးႀကိဳင္သည္။ ျမင့္ျမတ္ေသာ သစ္ပင္ႀကီးမ်ားအေပၚ ၌သာေပါက္ေရာက္သည္။ ျဖဴစင္ေသာ သီလေရာင္ ၀ါ၀င္းေသာ ၀တ္ဆံအေရာင္တို႕မွာ ဗုဒၶ၏ သကၤန္းေရာင္ကို ေဆာင္ေနသည္။ ယင္းေၾကာင့္ အျမတ္ဆံုးပန္းဟူ၍ တင္စားသမုတ္ၾကသည္။ ယင္းကို အစြဲျပဳ၍ ဘုရားေပါင္းခ်ဳပ္၏ သေကၤတာအေခၚအေ၀ၚကဗ်ာတြင္ “သဇင္ပန္းခိုင္တစ္ၿမိဳင္ၿမိဳင္ ရခိုင္ဘုရား ေပါင္း” ဟူ၍ ဖြဲ႕ဆိုခဲ့ၾကသည္။ သဇင္ပန္းခက္၏ တစ္ဖက္စီတြင္ ပါ႐ွိေသာ (၈)ပြင့္ႏွင့္ ထိပ္ေပၚတြင္ တစ္ပြင့္ေပါင္းလိုက္ေသာ္လည္း ၉ ျဖစ္သည္။ ထိပ္ေပၚ၌႐ွိေသာ အပြင့္သည္ ႏွစ္ဖက္စလံုးႏွင့္ ဆိုင္သည္။ ေဘးဥပါဒ္အႏၱရာယ္ကင္း႐ွင္းေစရန္ ကိုးန၀င္းေၾကေသာ လကၡဏာကိုျပထားသည္။ ေဖာ္ျပပါ သဇင္ပန္းခက္တစ္ခက္စီတြင္ အပြင့္ငယ္လက္၀ဲမွ (၈)ပြင့္ လက်္ာမွ (၈)ပြင့္စီ ႐ိုးတံကိုမွီ၍ ႐ွိေနၾကသည္။ ထိပ္ေပၚမွ တစ္ပြင့္ႏွင့္ေပါင္းလိုက္ေသာ္ (၁၇)ပြင့္ျဖစ္၍ ရခိုင္ျပည္နယ္ (၁၇)ၿမိဳ႕နယ္ကို ေဖာ္ေဆာင္ပါသည္။
ဗိႏၷဴေျပာက္မ်ား
ေ၀သာလီဒဂၤါားအျပင္ဘက္စက္၀ိုင္းတြင္ ေဖာ္ျပထားေသာ ဗိႏၷဴေျပာက္မ်ားမွာ နကၠဒါန္တီး၀ိုင္း၏ ပံုသ႑ာန္ျဖစ္သည္။ ေ၀သာလီဒဂၤါးမ်ားတြင္ ပါ႐ွိေသာ ဗိႏၷဴမ်ားမွာ အေရအတြက္အားျဖင့္ လံုးေရ ၂၀ ပါ႐ွိေသာ ဒဂၤ ါးအမ်ဳိးအစား႐ွိသကဲ့သို႕ လံုးေရ ၂၀ ထက္ပိုမိုပါ႐ွိေသာ ဒဂၤ ါမ်ားလည္း ႐ွိေၾကာင္း ေတြ႕ရ သည္။ သို႕ေသာ္လည္း ယခုသတ္မွတ္ထားေသာ ရခိုင္ျပည္နယ္တံဆိပ္ပါဗိႏၷဴေျပာက္မ်ား၏ အေရ အတြက္ကို လံုးေရ ၂၀ ဟုသတ္မွတ္ထားပါသည္။ ယင္းသုိ႕ သတ္မွတ္ရျခင္းမွာ တံဆိပ္၏ အလွအပႏွင့္ ေ႐ွးရခိုင္မင္းမ်ား၏ အဓိကက်င့္၀တ္ျဖစ္ေသာ မင္းက်င့္တစ္ရားဆယ္ပါး၊ နာယက ဂုဏ္ေျခာက္ပါး၊ သဂၤဟ တရားေလးပါးတို႕ကို ေပၚလြင္ေစရန္ ရည္ညႊန္းထားျခင္းျဖစ္ပါသည္။
သိရိ၀စၦ
သိရိ၀စၦမွာ သဇင္ပန္းေခြအလယ္တြင္႐ွိသည္။ ၄င္းသည္ ေ၀သာလီစျႏၵားမင္းတို႕ ဒဂၤါားတြင္ ခပ္ႏွိပ္သံုးစြဲေသာ ပံုျဖစ္ေလသည္။ ဤတံဆိပ္ကို ဒဂၤါားတြင္သာမက ရာဇပလႅင္မုတ္တံကဲမ်ား၊ ဘုရားတန္ေဆာင္မုတ္တံကဲမ်ားတံခါးမုတ္စီမ်ားတို႕တါင္ အၿမဲသံုးစြဲခဲ့ၾကသည္။ သရိ၀စၱမွာ က်က္သေရ မဂၤလာအျဖာျဖာႏွင့္ ျပည့္စံုသည္ဟုအဓိပၸါယ္ရသည္။ ယင္းအထဲတြင္ သေကၤတာမ်ားစြာပါ႐ွိပါသည္။
ေနႏွင့္လ
ေနႏွင့္လတို႕မွာ ပထမဆံုးရခိုင္ဟူေသာ အမည္ကိုခံယူျခင္းမွစ၍ အုပ္ခ်ဳပ္ခဲ့ေသာမင္းတို႕သည္ ေနလ႐ွိေသာ ဘြဲထူး၊ ဂုဏ္ထူးအမည္မ်ားကိုခံယူခဲ့ၾကသည္။ သူရိယမင္းဆက္၊ စျႏၵားမင္းဆက္ဟူ၍ အုပ္ခ်ဳပ္ခဲ့ၾကသည္။ ေနလတို႕သည္ ကမၻာ၏တန္ဆာမ်ားျဖစ္ၾကသည့္အေလွ်ာက္ အေအးႏွင့္အပူ၊ အလင္းႏွင့္အေမွာင္၊ အက်ဳိးႏွင့္အျမစ္တို႕ကို ထင္႐ွားေစႏိုင္ေသာ သတိၱ႐ွိၾကသည္။ ေနမင္းႏွင့္တူေသာ အက်င့္၊ လမင္းႏွင့္တူေသာ အက်င့္တို႕႐ွိၾကသည္။ ယင္းနည္းအတူ မင္းႏွင့္တကြ ျပည္သူတို႕သည္ သစၥာတရားတည္ၾကည္ၾကရမည္။ ယဥ္ေက်းမွဳအႏုပညာ၊ စီးပြားေရးအေျခအေနႏွင့္ အမ်ဳိးသားမ်ား လကၡဏာကို ေဖာ္ညႊန္းထားပါသည္။ ေနသည္ ကမၻာေျမေပၚ႐ွိ လူသတၱ၀ါတို႕ကို အလင္းေရာင္ ေပးသည္။ လသည္ေအးျမၾကည္လင္ေသာ သာယာမွဳတို႕ကို ေဒသဌာနမေ႐ြး၊ ပုဂၢဳိလ္သတၱ၀ါမေရြး မွ်တေသာ အေရာင္ကိုေပးတတ္သည္။ လူသား သတၱ၀ါတို႕အေပၚတြင္ ေအးျမၾကည္လင္ေသာ သစၥာတရား႐ွိသည္ကိုေဖာ္ညႊန္းထားျခင္ းျဖစ္သည္။
လက္၀ဲရစ္ခ႐ုသင္းႏွင့္ လက်္ာရစ္ခ႐ုသင္း
တိုင္းျပည္ကိုအုပ္ခ်ဳပ္ေသာ ဘုရင္မ်ား၊ ဘိသိတ္ခံရာ၌ လက္၀ဲႏွင့္လက္က်္ာရစ္ခ႐ုသင္းတို႕ျဖင့္ သစၥာေရစင္ျဖန္းရသည္။. ေရစင္ျဖန္းရာတြင္ တိုင္းသူျပည္သားအေပါင္းတို႕အား သစၥာ၊ သီလ၊ ဓမၼ ႐ွိၾကပါေစဟူေသာ သ႐ုပ္ေဖာ္ကိုေဖာ္ေဆာင္ပါသည္။
စိန္ေတာင္
စိန္ေတာင္သည္ အလယ္ဗဟိုတည့္တည့္တြင္ မ႑ဳိင္အျဖစ္ မားမားမတ္မတ္ေျဖာင့္တန္းစြာ ရပ္တည္ထားသည္။ ေဖာ္ျပခဲ့ေသာ သစၥာ၊ ဓမၼတရားတို႕သည္ မင္းႏွင့္တကြ ျပည္သူတို႕အားတည့္တည့္ မတ္မတ္အုပ္ခ်ဳပ္ျခင္း၊ ခံယူလိုက္နာျခင္း လကၡဏာကိုေဖာ္ျပထားပါသည္။
စိန္ေတာင္ေအာက္ခံ
စိန္ေတာင္ေအာက္ခံမွာ လျခမ္းသ႑ာန္႐ွိၿပီး စိန္ေတာင္အား မတိမ္းမယိုင္ေစျခင္းငွာ ေအာက္ခံျပဳလုပ္ထားျခင္း သေဘာကိုသ႐ုပ္ေဆာင္သည္။
ေ႐ြးလံုး(၇)လုံး (ဗိႏၷဴ)
ရခိုင္တို႕သည္ ၾကတိၱကာနကၡတ္ႏွင့္ ယွဥ္သည့္လူမ်ဳိးမ်ားျဖစ္ၾကသည္။ ၾကတိၱကာနကၡတ္သည္ စပါးပင္၊ ေျမမ်ား၏လကၡဏာကိုေဆာင္သည္။ (တစ္ခ်ဳိက်မ္း၌ ၾကင္ခုနစ္ေကာင္ဟုဆိုသည္)။ ၾကတိၱကာ နကၡတ္ကိုမွီး၍ ထြန္ယက္ျခင္း၊ စိုက္ပ်ဳိးရိတ္သိမ္းျခင္းတို႕ကို ျပဳလုပ္ၾကသည္။ ရခိုင္ျပည္နယ္သည္ ၾကတိၱကာနကၡတ္ႏွင့္ ေလ်ာ္ညီစြာ စပါးစိုက္ပ်ဳိးေရးကို အဓိကျပဳ၍ သက္ေမြး ၀မ္းေက်ာင္းေဆာင္ရြက္ရေသာ ျပည္နယ္တစ္ခုျဖစ္ေလသည္။ ယင္းေၾကာင့္ ရခိုင္ျပည္နယ္၏ အသက္ေသြးခဲျဖစ္ေသာ စီးပြားေရးႏွင့္ စိုက္ပ်ဳိးေရးလကၡဏာသေဘာကိုေဆာင္ထားျခင္းျဖစ္ပါသည္။
ျခဴးပန္း
ျခဴးပန္းသည္ အျမင့္ျမတ္ဆံုးေသာ ပန္းတစ္မ်ဳိးတြင္ ပါ၀င္သည္။ ျခဴးပန္း မွာ အပင္မွ ပြင့္ေသာ ပန္းမ်ဳိးမဟုတ္ေပ။ ျခဴးေကာင္ဟုေခၚေသာ သတၱ၀ါတစ္မ်ဳိး၏ ခႏၶာကိုယ္လက္မွ ေပါက္ေရာက္ေနေသာ အေမႊးအမွင္တို႕၏ ပုံသ႑ာန္တြင္ အေခြေခြအလိပ္လိပ္ျဖစ္ေပၚေနျခင္းကို သ႐ုပ္ေဖာ္၍ ပန္းခ်ီပန္းပုဆရာတို႕သည္ ဘုရား၊ ေစတီ၊ အေဆာက္အဦး၊ ပလႅင္၊ မုတ္တံကဲမ်ား၊ ထီးေဆာင္န္းေဆာင္စေသာ အေဆာက္အဦးတို႕တြင္ အေျပာက္အၿပိန္းမ်ား၊ ပန္းခက္၊ ပန္းေခြ၊ ပန္းလိပ္၊ ပန္းႏြယ္မ်ား ထုလုပ္ရာတြင္ သ႐ုပ္ေဖာ္၍ ထုလုပ္ခဲ့ၾကသည္။ ပန္းခက္တို႕၏ အလယ္တြင္ ျခဴးေကာင္မ်ားထုလုပ္ထားျခင္းေၾကာင့္ ျခဴးပန္းဟုေခၚသည္။ ျခဴးေကာင္တုိ႕သည္ လူအေပါင္းတို႕၏ ပစၥည္းဥစၥာကိုလည္းေကာင္း၊ အသီးအႏွံတို႕ကိုလည္းေကာင္း လံုး၀ဖ်က္စီးျခင္းမဟ႐ွိ၊ သူတို႕သြားရာတြင္ အေမြးအမွင္မ်ား တစ္ခုႏွင့္တစ္ခုထိခိုက္၍ ဆြဲလြဲျမည္သံကဲ့သို႕ တျခြင္ျခြင္ ျမည္သည္။ ယင္းေၾကာင့္ ဆြဲလည္းငယ္မ်ားကို ျခဴးငယ္ဟူ၍ေခၚသည္။ မဂၤလာ႐ွိေသာ၊ ေတးသံသာ ေသာအသံတို႕ကို သ႐ုပ္ေဆာင္ထားသည္။ ၄င္းတို႕သည္ ကာမဆႏၵတရား၌ တစ္သက္လွ်င္ တစ္ႀကိမ္သာမွီ၀ဲျခင္း႐ွိသည္။ သူတစ္ပါးအမ်ဳိးအႏြယ္မ်ားကိုလည္း ဖ်က္ဆီးျခင္းမ႐ွိ၊ အျဗဟၼစရိယာ သိကၡာပုဒ္ကိုေစာင့္ထိန္းျခင္း၊ တိုင္းသူျပည္သားတို႕သည္လည္း မုဒိန္းတႏၱမက်ဴးလြန္ၾကေစရန္ သ႐ုပ္ေဆာင္ထားျခင္းျဖစ္ပါသည္။
ဤ သီရိ၀စၦတစ္ခုလံုး၏ သေဘာတရားမွာ သစၥာဓမၼ႐ွိျခင္း၊ လယ္ယာစိုက္ပ်ဳိးေရး၌ စပါးသီးႏွံမ်ားပြားမ်ားေစျခင္း အလင္းႏွင့္အေမွာင္အက်ဳိးႏွင့္အျပစ္တရားတို႕ကို ဆင္ျခင္ႏိုင္ေစျခင္း၊ မိမိတို႕႐ိုးရာဓေလ့ထံုးစံမ်ားကိုေစာင့္ထိန္းႏိုင္ျခင္း၊ ေခတ္ႏွင့္ေလ်ာ္ညီစြာတစည္းတစ္လံုးတည္း တည္ၿမဲႏိုင္ေစျခင္း၊ ထြန္းသစ္ေပၚမ်ားတိုးတက္ေစႏိုင္ေသာ သေကၤတ သေဘာမ်ားကို သ႐ုပ္ေဖာ္ေဆာင္ထားပါသည္။