ေဒၝက္တာေမာင္ေမာင္ (၁၉၂၅-၁၉၉၄)

ဴမန္မာ့ ဆိုရႀယ္လစ္ လမ္းစဥ္ပၝတီ (မဆလ) ၏ ဥကၠႉ၊ ဴပည္ေထာင္စု ဴမန္မာႎုိင္ငံ ႎိုင္ငံေတာ္ ေကာင္စီ ဥကၠႉႎႀင့္ သမၳတ႒ကီး အဴဖစ္ တလေကဵာ္ဳကာ တာဝန္ ထမ္းေဆာင္ခဲ့ဖူးသူ ဥပေဒ ပညာရႀင္ စာေရးဆရာ ေဒၝက္တာေမာင္ေမာင္ (၁၉၂၅-၁၉၉၄) အေဳကာင္း ဴဖစ္ပၝတယ္။
ေဒၝက္တာေမာင္ေမာင္ (၁၉၂၅-၁၉၉၄)

ေဒၝက္တာေမာင္ေမာင္ (၁၉၂၅-၁၉၉၄)။

ေဒၝက္တာေမာင္ေမာင္ (၁၉၂၅-၁၉၉၄)

ဥပေဒ ပၝရဂူဘၾဲႚ ရထားသူ ေဒၝက္တာေမာင္ေမာင္သည္ ေပဵာ့ည့ံသူ တဦး ဴဖစ္႓ပီး ကပ္ဖားသတၨဝၝ ဴဖစ္ရန္ အတၾက္လည္း သူ၏ ယခင္ ပညာတတ္ အရည္အခဵင္းမဵားကို စၾန္ႛလၿတ္ပစ္ရန္လည္း ဝန္မေလးေခဵ။ ထိုႛေဳကာင့္ ၁၉၈၈ ခုႎႀစ္၊ ဳသဂုတ္လ အတၾင္း ထုိအခဵိန္က ဴမန္မာႎုိင္ငံတၾင္ ဥပေဒအရ ရပ္တည္ႎုိင္ေသာ တခုတည္းေသာ ႎုိင္ငံေရး ပၝတီ႒ကီး ဴဖစ္သည့္ ဴမန္မာ့ ဆိုရႀယ္လစ္ လမ္းစဥ္ပၝတီ (မဆလ) ၏ ဥကၠႉႎႀင့္ ဴပည္ေထာင္စု ဴမန္မာႎုိင္ငံ၏ သမၳတ အဴဖစ္ အာဏာရႀင္႒ကီး ဦးေနဝင္းက ေဒၝက္တာေမာင္ေမာင္ကို ေ႟ၾးခဵယ္ တင္ေဴမၟာက္ ေစခဲ့ရသူလည္း ဴဖစ္သည္။


၁၉၈၇-၈၈ ခုႎႀစ္မဵား အတၾင္း အာဏာရႀင္ ဦးေနဝင္း၏ မဆလ တပၝတီ မတရား ရက္စၾာ ဖိႎႀိပ္ခဵႂပ္ခဵယ္ အုပ္စိုးေနမႁကို ေတာင္ေပၞ ေဴမဴပန္ႛ ႎိုင္ငံအဝန္းမႀ တုိင္းရင္းသား ဴပည္သူလူထု႒ကီး တရပ္လံုးက အံု႔က ေတာ္လႀန္ဳကေသာ အခၝ၊ ဦးေနဝင္းက သူႎႁတ္ထၾက္ေပး႓ပီး၊ သစၤာရႀိ ေနာက္လိုက္တဦး ဴဖစ္သူ 'ရန္ကုန္႓မိႂႚမႀ သားသတ္သမား' ဗိုလ္မႀႃးခဵႂပ္ေဟာင္း စိန္လၾင္ကို ႟ုပ္ဴပသမၳတ အဴဖစ္ အာဏာ လၿဲေပးခဲ့သည္။ သိုႛေသာ္လည္း ဴပည္သူလူထု၏ မုန္းတီး ႟ၾံႚရႀာမႁမဵားသည္ ဒီေရအလား တုိးပၾားလာသဴဖင့္ 'ရန္ကုန္႓မိႂႚမႀ သားသတ္သမား' စိန္လၾင္၏ သမၳတ ရာထူးသည္ ၁၈ ရက္သာ သက္တမ္း တည္႓မဲခဲ့႓ပီး၊ ဳသဂုတ္လ ၁၂ ရက္ေနႛတၾင္ ရာထူးမႀ ႎုတ္ထၾက္ ေပးလိုက္ရသည္။ ဤတၾင္ ဦးေနဝင္းသည္ ဖဲထုပ္ထဲမႀ ေနာက္ထပ္ ဂဵႂိကာတေကာင္ကို ေ႟ၾးရဴပန္ေလသည္။ ယခုတ႒ကိမ္ အေ႟ၾးခံရသူမႀာ ဥပေဒ ပညာရႀင္ တပိုင္း၊ စာေရးဆရာ တပိုင္းဴဖစ္ေသာ ေဒၝက္တာေမာင္ေမာင္ ဴဖစ္သည္။ ဳကမ္းဳကမ္းတမ္းတမ္း ရက္ရက္စက္စက္ ကိုင္တၾယ္မႁမႀာ အ႟ံႁးႎႀင့္ ရင္ဆိုင္ခဲ့ရ႓ပီ ဴဖစ္၍ ပိုမို ေပဵာ့ေပဵာင္းေသာ လမ္းေဳကာင္းကို အသံုးခဵ ဳကည့္ေလေတာ့သည္။


သိုႛရာတၾင္ ဴပည္သူလူထုကို ဤသိုႛ အ႟ူးလုပ္၍ မရေတာ့ေခဵ။ ဴပည္သူလူထု အေနဴဖင့္ မဆလ အာဏာပိုင္တိုႛ၏ အေဳကာကို ေနာေကဵေနေလ႓ပီ။ ေကဵာင္းသားမဵား၊ ဗုဒၭဘာသာ ရဟန္းေတာ္မဵား၊ ေရႀႚေနမဵား၊ ေကဵာင္းဆရာမဵား၊ ဆရာဝန္မဵား၊ လယ္သမား႒ကီးမဵား၊ စက္႟ံု အလုပ္႟ံု အလုပ္သမားမဵားႎႀင့္ ဆိုက္ကားသမား အစ သူေတာင္းစား အဆံုး ဴပည္သူမဵားသည္ ပိုမို မဵားဴပားစၾာ ဆႎၬဴပမႁမဵားတၾင္ ပၝဝင္လာဳက႓ပီး၊ တပ္မေတာ္ အစိတ္အပိုင္း အခဵိႂႚပၝ ဤလူထု ဆႎၬဴပမႁ႒ကီးတၾင္ ပူးေပၝင္း ပၝဝင္လာဳကသည္။ ဤမ႖ ထုႎႀင့္ ထည္ႎႀင့္ အုတ္ေအာ္ေသာင္းနင္း ဆႎၬဴပမႁမဵႂိး ဳကံႂေတၾႚရလ႖င္ ကမာၲႛ မည္သည့္ ေနရာရႀိ မည္သည့္ အစိုးရမဵႂိး မဆို ႓ပိႂကၾဲ ပဵက္စီးသၾား႓ပီး ပဋိပကၡ ေဴဖရႀင္း၍ ရႎုိင္ေသာ လိုက္ေလဵာမႁမဵႂိး ဴပႂလုပ္ရေပလိမ့္မည္။ သိုႛေသာ္လည္း သုတ္သင္ေရး အေတၾးအေခၞကို အစစ္အမႀန္ ကိုင္တၾယ္ထားေသာ အာဏာရႀင္မဵားႎႀင့္ သူ၏ ေနာက္လိုက္ စစ္တပ္သည္ တလက္မမ႖ ဆုတ္မေပးခဲ့ေခဵ။


လုိက္ေလဵာမႁမဵား ဴပႂလုပ္မည့္ အစား ယင္းတိုႛ၏ လံုးဝဥႍံု အာဏာ ဆုပ္ကိုင္ထားမႁအား ေစာဒက တက္မိေသာ ဴပည္သူလူထုကို အဴပစ္ေပး ဒဏ္ခတ္သည့္ အေနဴဖင့္ ၁၉၈၈ ခုႎႀစ္၊ စက္တင္ဘာလ ၁၈ ရက္ေနႛတၾင္ ဗိုလ္ခဵႂပ္႒ကီး ေစာေမာင္ ဦးေဆာင္သည့္ ဴမန္မာ့ တပ္မေတာ္ကို အမည္ခံ အာဏာသိမ္းပၾဲဴဖင့္ ေဒၝက္တာေမာင္ေမာင္က အာဏာလၿဲေဴပာင္း ေပးခဲ့႓ပီး၊ ေထာင္ႎႀင့္ခဵီေသာ ဴပည္သူလူထုအား လမ္းမမဵားေပၞတၾင္ တဖန္ ပစ္သတ္ခၾင့္ ဴပႂခဲ့သည္။


အာဏာရႀင္ ဦးေနဝင္း အေပၞ မည္သည့္ ႓ခိမ္းေဴခာက္မႁမ႖ မဴဖစ္ေစခဲ့သူ ေဒၝက္တာ ေမာင္ေမာင္သည့္ အာဏာရႀင္႒ကီး၏ အတၪႂပၯတၨိ ဴဖစ္ေသာ 'ဴမန္မာဴပည္ႎႀင့္ ဗိုလ္ခဵႂပ္႒ကီး ေနဝင္း' (Burma and General Ne Win) စာအုပ္ကို ေရးသားခဲ့သူ ဥပေဒပညာရႀင္ စာေရးဆရာ တဦးဴဖစ္သည္။ ထုိစာအုပ္တၾင္ ေကာလိပ္မႀ ပညာ တပိုင္းတစဴဖင့္ ေကဵာင္းထၾက္ခဲ့ရ႓ပီး၊ ေအာက္တန္းစာေရးေလး အဴဖစ္ ဝင္ေရာက္ လုပ္ကိုင္ေနသူ သခင္႟ႁေမာင္ (ဗိုလ္ခဵႂပ္႒ကီး ေနဝင္း၏ အမည္ရင္း ဴဖစ္သည္) အေဳကာင္းကို ေအာက္ပၝအတုိင္း ေရးသား ေဖာ္ဴပခဲ့သည္။


"ထိုစာေရး အလုပ္သည္ သခင္ လူငယ္ကေလးအား စာမဵား၊ ေဳကးနန္းမဵားကို တိတ္တဆိတ္ စစ္ေဆး ဖတ္႟ႁ႓ပီး ပုလိပ္အဖၾဲႚ၏ လႁပ္ရႀားမႁကို သူႛရဲေဘာ္ ရဲဘက္မဵားအား ႒ကိႂတင္ အသိေပးႎုိင္ခဲ့သည္။ သူသည္ ေထာက္လႀမ္းေရး အလုပ္တၾင္ ထက္သန္သည္။ ထုိအလုပ္သည္ သတင္းရယူေရး စခန္းေကာင္း တခု ဴဖစ္ခဲ့သည္။"


ထုိအေဳကာင္းကို ဴမန္မာ့ႎိုင္ငံေရး လႁပ္ရႀားမႁတၾင္ သခင္႟ႁေမာင္ (ခ) ဗိုလ္ခဵႂပ္႒ကီး ေနဝင္းအား သိဒၭိတင္ေပးသည့္ အေနဴဖင့္ ေဒၝက္တာေမာင္ေမာင္ ေရးသားေပးခဲ့ေသာ ထိုစာအုပ္မႀ အပ အဴခား မည္သည့္ စာတမ္း စာအုပ္တၾင္မႀ မေတၾႚရေပ။ ထိုႛအဴပင္ ထူးဆန္းစၾာပင္ ထိုအခဵိန္က သူ၏ ရဲေဘာ္ရဲဘက္ေဟာင္း ဴဖစ္ခဲ့သူ တဦးတေယာက္ကမ႖ ႟ႁေမာင္ထံမႀ တစံုတရာ သတိေပး ခံခဲ့ရသည္ကိုလည္း ဴပန္လည္ မႀတ္မိဴခင္း မရႀိဳကေခဵ။


ဦးေနဝင္း ဴမင္း႓ပိင္ကၾင္း မဳကာခဏ သၾားခဲ့ဴခင္းသည္လည္း သူ၏ ႎုိင္ငံေရး လႁပ္ရႀားမႁကို အကာအကၾယ္ ယူထားမႁ တရပ္ဴဖစ္ေဳကာင္း၊ "ဴမင္း႓ပိင္ကၾင္းသည္ လူအမဵား စုေဝးရာ ေနရာ ဴဖစ္သည္။ သူသည္ ဴမင္းတစ္ေပးမႁမဵားကိုသာ နားေထာင္သည္ မဟုတ္၊ အစိုးရဌာန အသီးသီးတၾင္ လုပ္ကိုင္ေနဳကေသာ သူႛအသိမိတ္ေဆၾမဵားထံ လႀည့္ပတ္ သၾားလာ႓ပီး ေနာက္ဆံုး သတင္းမဵားကို ေမးဴမန္း စံုစမ္းခဲ့သည္" ဟု ေဒၝက္တာေမာင္ေမာင္က သူႛဆရာရင္း ဴဖစ္သူ သခင္႟ႁေမာင္ (ေခၞ) ဦးေနဝင္း၏ လူငယ္ဘဝကို စိတ္ကူးစိတ္သန္း ေကာင္းေကာင္းဴဖင့္ ဆက္လက္ ပံုေဖာ္ထားသည္။


ထိုႛသိုႛ ဦးေနဝင္းအား ေထာက္ခံ အကာအကၾယ္ ေပးသူမဵားထဲတၾင္ တဦး ဴဖစ္ေနဴခင္း အတၾက္ မဆလ ပၝတီတၾင္း မဳကာခဏ ထုတ္ပယ္ပစ္ရာတၾင္ ေဒၝက္တာေမာင္ေမာင္ ပၝရႀိမသၾားဘဲ ရႀင္သန္ လၾတ္ေဴမာက္ေနဴခင္း ဴဖစ္ေပလိမ့္မည္။ ဤသည္ကို ႒ကိႂတင္ ခန္ႛမႀန္း၍ ရႎိုင္သည္ဟု ဆိုႎုိင္ပၝသည္။


စက္တင္ဘာလ ၁၁ ရက္ေနႛတၾင္ ေဒၝက္တာ ေမာင္ေမာင္က "ေကာင္စီမဵား၊ ဝန္ထမ္းမဵားနဲႛ ဴပည္သူႛရဲမဵားက ယုိယၾင္း ပဵက္စီးေနတဲ့ ဴပည္သူႛ အုပ္ခဵႂပ္ေရး ယႎၩရား ဴပန္လည္ပတ္ လာေအာင္ ဴပႂလုပ္ဖိုႛ လိုအပ္ပၝတယ္။ အနီးကပ္ဆံုး ဴဖစ္တဲ့ ကာကၾယ္ေရး အင္အားစုမဵားကလည္း အကူအညီမဵား ေပးအပ္ဖိုႛ သက္ဆိုင္ရာ အာဏာပိုင္တိုႛ အေနနဲႛ ႌၿန္ဳကားခဵက္မဵား ထုတ္ဴပန္ခဲ့႓ပီး ဴဖစ္ပၝတယ္။ အင္အားသံုး႓ပီး ဴပႍနာ တရပ္ကို ေဴဖရႀင္း ခဵင္ဳကတဲ့ သူေတၾ အခဵိန္ ရႀိတုန္း ေဴပးထားဳကပၝ" ဟူ၍ မိန္ႚခၾန္း ေဴပာဳကားခဲ့သည္။


၁၆ ရက္ေနႛတၾင္ မဆလ ပၝတီက ပေဟဠိ ဆန္ေသာ ေဳကညာခဵက္ တရပ္ ထုတ္ဴပန္ခဲ့သည္။ ထိုေဳကညာခဵက္တၾင္ လက္နက္ကိုင္ စစ္တပ္၊ ဴပည္သူႛရဲႎႀင့္ ဝန္ထမ္းမဵားအား ပၝတီမႀ ႎႁတ္ထၾက္ခၾင့္ ဴပႂေဳကာင္း ေဳကညာခဲ့သည္။ ေနာက္တေနႛတၾင္ ကာကၾယ္ေရး ဝန္႒ကီး ဌာနက လက္နက္ကိုင္ စစ္တပ္မဵားကို အမိန္ႛတရပ္ ခဵမႀတ္ခဲ့ရာတၾင္ စစ္တပ္ အေနႎႀင့္ မူလ တာဝန္႒ကီး ၃ ရပ္ကို အဴပည့္အဝ ထမ္းေဆာင္ ဳကရမည္ဟု ဆိုခဲ့၏။ ထို တာဝန္႒ကီး ၃ ရပ္မႀာ ဴပည္ေထာင္စု တည္တန္ႛ ခိုင္ဴမဲေရး၊ တိုင္းရင္းသား စည္းလံုး ညီႌၾတ္ေရးႎႀင့္ ႎိုင္ငံေတာ္ အခဵႂပ္အခဵာ အာဏာကို ကာကၾယ္ ေစာင့္ေရႀာက္ေရးတိုႛ ဴဖစ္ဳကသည္။ အေရးပၝေသာ အေဴပာင္းအလဲ႒ကီး ဴဖစ္ေပၞ လာမည္မႀာ ထင္ရႀားသည္။


ဤသိုႛအားဴဖင့္ တရားဥပေဒ စိုးမိုးမႁႎႀင့္ အေဴခခံ ဥပေဒ စိုးမိုးေရးတုိႛကို စာအုပ္ အေဴမာက္အဴမား ေရးသားခဲ့သူ ဥပေဒ ပညာရႀင္ ေဒၝက္တာေမာင္ေမာင္သည္ ကမာၲေပၞတၾင္ မည္သည့္ႎိုင္ငံ မည္သည့္စနစ္၏ အေဴခခံ ဥပေဒကမႀ ခၾင့္မဴပႂေသာ စစ္အာဏာသိမ္းမႁကို အသာတဳကည္ ခၾင့္ဴပႂခဲ့သူ ဥပေဒ ပညာရႀင္ တဦးလည္း ဴဖစ္လာသည္။ ထုိႛအဴပင္ ဴပည္သူလူထုအား အကဵိႂးဴပႂခဵင္ေသာ္လည္း မိမိတၾင္ အခၾင့္အာဏာ မရႀိသဴဖင့္ မလုပ္ႎိုင္ဴဖစ္ရကာ ဒီအတိုင္း ထိုင္ ထိုင္ဳကည့္ေနရသည္ဟု မဳကာခဏ ေဴပာဳကားေလ့ရႀိသူ ဥပေဒ ပညာရႀင္ ေဒၝက္တာေမာင္ေမာင္၏ စကားသည္ စကား အဴဖစ္သာ တၾင္ရစ္ေဳကာင္းကို ဴပည္သူလူထုက ေသၾးဴဖင့္ရင္း႓ပီး သက္ေသ ဴပခဲ့ဳကေလသည္။


အႎႀီ ေဒၝက္တာေမာင္ေမာင္ကို ၁၉၂၅ ခုႎႀစ္၊ ဇန္နဝၝရီလ ၃၁ ရက္ေနႛတၾင္ အဖ အထက္တန္း ေရႀႚေန ဦးဆင့္၊ အမိ ေဒၞေအးတင္တိုႛက မႎၩေလး႓မိႂႚ၌ ဖၾားဴမင္သည္။ ေမၾးခဵင္း ခုႎႀစ္ေယာက္ ရႀိသည့္အနက္ တတိယေဴမာက္ တဦးတည္ေသာသား ဴဖစ္သည္။


ငယ္စဥ္က မႎၩေလး႓မိႂႚ အမဵိႂးသား အထက္တန္းေကဵာင္းတၾင္ ပညာသင္ယူသည္။ ၁၉၃၉ ခုႎႀစ္တၾင္ မႎၩေလး႓မိႂႚ ဗုဒၭသာသနာ့ႎုဂၢဟေကဵာင္းမႀ ၁၀ တန္း ေအာင္ဴမင္႓ပီး၊ မႎၩေလး ဥပစာေကာလိပ္ သိပၯံတန္းသိုႛ တက္ေရာက္ ပညာ သင္ဳကားသည္ ၁၉၄၃ ခုႎႀစ္တၾင္ ဗမာ့ ကာကၾယ္ေရး တပ္မေတာ္ (ဘီဒီေအ) ေထာက္ပံ့ေရးတပ္သိုႛ ဝင္ေရာက္ အမႁထမ္းသည္။ တပ္ဳကပ္အဆင့္ ရရႀိ႓ပီးေနာက္ ၁၉၄၄ ခုႎႀစ္တၾင္ မဂႆလာဒံု စစ္တကၺသိုလ္ စတုတၪပတ္ ဗိုလ္သင္တန္း တက္ေရာက္သည္။ ၁၉၄၅ ခုႎႀစ္တၾင္ ဗိုလ္သင္တန္းဆင္း႓ပီး စစ္ဝန္႒ကီး႟ံုး စစ္ပညာ ဌာန႒ကီးတၾင္ ဗိုလ္ေလး အဆင့္ဴဖင့္ တာဝန္ ထမ္းေဆာင္သည္။ ေတာ္လႀန္ေရးတၾင္ ဟသႆာတခ႟ိုင္၊ မဵိႂးခဵစ္ ဗမာ့ တပ္မေတာ္ တိုင္း (၁) ဌာနခဵႂပ္၊ ပဲႎၾယ္ကုန္း၌ တာဝန္ ယူခဲ့သည္။


ေဒၝက္တာေမာင္ေမာင္သည္ ရန္ကုန္ တကၠသိုလ္တၾင္ ဆက္လက္ ပညာသင္ယူခဲ့ရာ ၁၉၄၆ ခုႎႀစ္တၾင္ ရန္ကုန္ တကၠသိုလ္မႀ အဂႆလိပ္စာ ဂုဏ္ထူးဴဖင့္ ဝိဇၦာဘဲၾႚ ရရႀိသည္။ ၁၉၄၆ ခုႎႀစ္မႀ စ၍ ရန္ကုန္ တကၠသိုလ္ အဂႆလိပ္စာဌာန နည္းဴပ အဴဖစ္ လည္းေကာင္း၊ ၁၉၄၆ ခုႎႀစ္မႀ ၁၉၄၇ ခုႎႀစ္အထိ ဴပန္ဳကားေရး ဌာန၊ နယူတိုင္းေအာ့ဖ္ ဘားမား သတင္းစာ အယ္ဒီတာ အဴဖစ္ လည္းေကာင္း၊ ၁၉၄၈ ခုႎႀစ္၊ ႎႀစ္ဦးပိုင္းမႀ ၁၉၄၉ ခုႎႀစ္၊ ေအာက္တိုဘာလ အထိ ဴမန္မာႎိုင္ငံ မီးရထားဌာန လက္ေထာက္ အတၾင္းဝန္ အဴဖစ္ လည္းေကာင္း တာဝန္မဵား ထမ္းေဆာင္ခဲ့သည္။


ေဒၝက္တာ ေမာင္ေမာင္သည္ ၁၉၄၉ ခုႎႀစ္မႀ ၁၉၅၃ ခုႎႀစ္ အထိ အဂႆလန္ႎိုင္ငံ လန္ဒန္႓မိႂႚ၌ ဥပေဒ အဴပည္ဴပည္ဆိုင္ရာ ဆက္ဆံေရး၊ ဴပန္ဳကားေရး ပညာမဵားကို ေလ့လာ ဆည္းပူးသည္။ ေဟာ္လန္ႎိုင္ငံရႀိ Academy of International Law မႀ အဴပည္ဴပည္ ဆိုင္ရာ ဥပေဒ ဒီပလိုမာ ရရႀိသည္။ ၁၉၅၂ ခုႎႀစ္တၾင္ လန္ဒန္႓မိႂႚ LINCON’S Inn မႀ Barrister-at-Lawဝတ္လံု အဴဖစ္ ခံယူသည္။ ၁၉၅၆ ခုႎႀစ္တၾင္ ေဟာ္လန္ႎိုင္ငံ UTRECHT တကၠသိုလ္မႀ အဴပည္ဴပည္ ဆိုင္ရာ ဥပေဒဘာသာရပ္ဴဖင့္ ဥပေဒပၝရဂူ L.L.D. (Doctor of Law) ဘဲၾႚရရႀိသည္။


ေဒၝက္တာ ေမာင္ေမာင္သည္ ဗိုလ္ခဵႂပ္႒ကီး ေနဝင္း အိမ္ေစာင့္ အစိုးရ လက္ထက္ ၁၉၅၉ ခုႎႀစ္တၾင္ လက္ေထာက္ ေရႀႚေနခဵႂပ္၊ ရန္ကုန္ တကၠသိုလ္ ဥပေဒ ကထိက တာဝန္မဵား ထမ္းေဆာင္သည္။ ၁၉၆၀ ဴပည္ႎႀစ္မႀ ၁၉၆၂ ခုႎႀစ္ အထိ အေမရိကန္ႎိုင္ငံ YALE တကၠသိုလ္၌ ကထိက အဴဖစ္ စာေပပိုႛခဵ ကဵမ္းဴပႂကာ ၁၉၆၁ ခုႎႀစ္တၾင္ အဴပည္ဴပည္ ဆိုင္ရာ ဥပေဒဘာသာရပ္ အတၾက္ ေဒၝက္တာဘဲၾႚကို ရရႀိခဲ့သည္။


ဒုတိယအ႒ကိမ္ စစ္တပ္ အာဏာသိမ္း အဖၾဲႚဴဖစ္သည့္ ေတာ္လႀန္ေရး ေကာင္စီ လက္ထက္တၾင္ ေဒၝက္တာေမာင္ေမာင္သည္ တရား႟ံုးခဵႂပ္ တရားသူ႒ကီး အဴဖစ္ တာဝန္ ေပးအပ္ဴခင္း ခံရသည္။ ဴမန္မာ့ ဆိုရႀယ္လစ္ လမ္းစဥ္ပၝတီ (မဆလ) အဴမႂေတ ပၝတီ ကာလတၾင္ ပညာေရးရာ ေကာ္မတီဝင္ အဴဖစ္ တာဝန္ ထမ္းေဆာင္သည္။ ၁၉၇၁ ခုႎႀစ္၊ ပထမအ႒ကိမ္ ပၝတီ ညီလာခံတၾင္ ပၝတီ စည္းကမ္း ထိန္းသိမ္းေရး ေကာ္မတီ ဥကၠႉ အဴဖစ္ ေ႟ၾးခဵယ္ တင္ေဴမၟာက္ဴခင္း ခံရသည္။ ၁၉၇၁ ခုႎႀစ္တၾင္ ဖဲၾႚစည္းေသာ အဖဲၾႚဝင္ ၉၇ ဦး ပၝဝင္သည့္ ႎိုင္ငံေတာ္ ဖဲၾႚစည္းပံု အေဴခခံ ဥပေဒသစ္ (မူဳကမ္း) ေရးဆဲၾေရး ေကာ္မရႀင္တၾင္ အဖဲၾႚဝင္ အဴဖစ္ ပၝဝင္သည္။ ၁၉၇၂ ခုႎႀစ္တၾင္ ေတာ္လႀန္ေရး ေကာင္စီ အဖဲၾႚဝင္ ဴဖစ္လာ႓ပီး၊ ၁၉၇၂ ခုႎႀစ္မႀ ၁၉၇၄ ခုႎႀစ္ အထိ ေတာ္လႀန္ေရး အစိုးရ အဖဲၾႚဝင္ အဴဖစ္ တာဝန္ ထမ္းေဆာင္ခဲ့သည္။


ေဒၝက္တာေမာင္ေမာင္သည္ မဆလ ဗဟို အလုပ္အမႁေဆာင္ ေကာ္မတီဝင္ အဴဖစ္ လည္းေကာင္း၊ ဴပည္သူႛလၿတ္ေတာ္ ကိုယ္စားလႀယ္ အဴဖစ္ လည္းေကာင္း၊ ႎိုင္ငံေတာ္ ေကာင္စီဝင္ အဴဖစ္ လည္းေကာင္း မဆလ သက္တမ္းတေလ႖ာက္ တာဝန္ ထမ္းေဆင္ခဲ့သည္။၁၉၇၈ ခုႎႀစ္တၾင္ ဥပေဒ ေကာ္မရႀင္ ဥကၠႉ၊ ၁၉၈၈ ခုႎႀစ္တၾင္ ဴပည္သူႛ ဥပေဒ အကဵိႂးေဆာင္ အဖဲၾႚ ဥကၠႉ မႀသည္ ႎိုင္ငံေတာ္ေကာင္စီ ဥကၠႉႎႀင့္ သမၳတ အဴဖစ္ပၝ တာဝန္ ယူခဲ့ဖူးသူ ဴဖစ္သည္။


ေဒၝက္တာေမာင္ေမာင္သည္ ဴမန္မာႎိုင္ငံ လၾတ္လပ္ေရး ႒ကိႂးပမ္းမႁတၾင္ ပၝဝင္ခဲ့ဴခင္းေဳကာင့္ ႎိုင္ငံေတာ္က ခဵီးဴမၟင့္သည့္ လၾတ္လပ္ေရး ေမာ္ကၾန္းဝင္ (ဒုတိယဆင့္) ကို ၁၉၇၅ ခုႎႀစ္တၾင္ လည္းေကာင္း၊ မဆလ ပၝတီက ေပးအပ္ခဲ့သည့္ တာဝန္မဵားကို ႒ကိႂးပမ္း ေဆာင္႟ၾက္ခဲ့ဴခင္းေဳကာင့္ ခဵီးဴမၟင့္သည့္ ႎိုင္ငံ့ဂုဏ္ရည္ဘဲၾႚ (ပထမဆင့္) ကို ၁၉၈၄ ခုႎႀစ္တၾင္ လည္းေကာင္း ရရႀိသည္။


ေဒၝက္တာေမာင္ေမာင္သည္ ၁၉၄၇ ခုႎႀစ္၊ ဒီဇင္ဘာ ၃ ရက္ေနႛတၾင္ ဟသႆာတ႓မိႂႚေန ပၝလီမန္အမတ္ ဦးသန္းတင္၊ ေဒၞကဵင္ဴမတိုႛ၏ သမီး ေဒၞခင္ဴမင့္ႎႀင့္ လက္ထပ္ခဲ့သည္။ သားသမီး ခုႎႀစ္ဦး ထၾန္းကားခဲ့သည္။ ၁၉၉၄ ခုႎႀစ္၊ ဇူလိုင္လ ၂ ရက္ေနႛ၌ ရန္ကုန္႓မိႂႚတၾင္ ကၾယ္လၾန္သည္။ ကၾယ္လၾန္ခဵိန္တၾင္ ဇနီးေဒၞခင္ဴမင့္ႎႀင့္ သားသံုးဦး၊ သမီးေလးဦး၊ ေဴမး ၁၀ ဦးကဵန္ရစ္သည္။


ေဒၝက္တာေမာင္ေမာင္ ေရးသား ဴပႂစုခဲ့ေသာ စာအုပ္မဵား

၁။ ေသၾးနီ ၁၉၄၆

၂။ သက္ရႀိရာဇဝင္ ၁၉၅၆

၃။ တိုႛဴပည္ေထာင္စု ဴမန္မာႎိုင္ငံ ဖဲၾႚစည္းအုပ္ခဵႂပ္ပံု ၁၉၅၉

၄။ ႎိုင္ငံေတာ္လုပ္႒ကံမႁ ဴပည္ေထာင္စုႎႀင့္ ဦးေစာ ၁၉၆၅

၅။ ဴမန္မာ့ႎိုင္ငံေရးႎႀင့္ ဗိုလ္ခဵႂပ္႒ကီးေနဝင္း ၁၉၆၉

၆။ သားေမာင္စစ္သည္သိုႛ ၁၉၇၂

၇။ တရားဥပေဒ အေထၾေထၾ ဗဟုသုတ ၁၉၇၄

၈။ ဴပည္သူႛဝန္ထမ္းသားသမီးမဵားသိုႛ ၁၉၈၇

၉။ The Forgotten Army ၁၉၄၆

၁၀။ Burma's Teething Time ၁၉၄၉

၁၁။ London Diary ၁၉၅၂

၁၂။ Grim War Against KMT ၁၉၅၃

၁၃။ Burma in the Family of Nations ၁၉၅၆

၁၄။ Burma's Constitution ၁၉၅၉

၁၅။ A Trial in Burma ၁၉၆၂

၁၆။ Aung San of Burma ၁၉၆၂

၁၇။ Law and Custom in Burma And The Burmese Family ၁၉၆၃

၁၈။ Burma and General New Win ၁၉၆၉

၁၉။ To A Soldier Son ၁၉၇၄


ကိုးကား။

(၁) 'ဗိုလ္ခဵႂပ္ေအာင္ဆန္းကို ဘယ္သူသတ္သလဲ'၊ ေအာင္ခင္၊ အဂႆလိပ္ဘာသာမႀ ဴမန္မာဘာသာသိုႛ ဴပန္ဆိုသူ ေဒၝက္တာတင့္ေဝႎႀင့္ ေဒၝက္တာေအးေကဵာ္၊ စာတည္းဴဖတ္သူ ဴမဝတီရဲေခၝင္၊ ေခတ္႓ပိႂင္ ဂဵာနယ္တိုက္၊ ၂၀၀၄ ခုႎႀစ္၊ ေအာက္တုိဘာ၊ တတိယအ႒ကိမ္ ဴပႂဴပင္တည္းဴဖတ္ ထုတ္ေဝဴခင္း။

(၂) ႎႀစ္ဆယ္ရာစု ဴမန္မာ စာေရး ဆရာမဵားႎႀင့္ စာစုစာရင္း (စတုတၪတၾဲ)၊ ဴပန္ဳကားေရးႎႀင့္ ဴပည္သူႛ ဆက္ဆံေရး ဦးစီးဌာန (႟ံုးခဵႂပ္) စာတည္းအဖၾဲႚ၊ ေ႟ၿဟသႆာ စာအုပ္တုိက္၊ ၂၀၀၈ ေဖေဖာ္ဝၝရီ၊ ပထမအ႒ကိမ္။

(၃) Outrage - Burma's Struggle for Democracy by Bertil Lintner, 1st Burmese edition published in the UK in 1990 by Peacock Press, Edinburgh, Scotland, 'ေဒၝမာန္ဟုန္ - ဗမာဴပည္ ဒီမိုကေရစီ တိုက္ပၾဲ'၊ စံဝင္းေမာင္ႎႀင့္ မင္းမဵႂိးႎိုင္တိုႛ ဴမန္မာဴပန္သည္။
▪ - ¤ - ▪